İbn Fûrek’te Ulûhiyyet

Abstract

İbn Fûrek'te Ulûhiyyet Öz: İslâm kelâmcılarının Allah-âlem tasavvurları ile zât-sıfat ilişkisine bakışları, onların geliştirip ortaya koyduğu temel düşünsel disiplinlerinin başat unsuru olmuştur. Hiç kuşkusuz bu bakış açısı, onların hem Allah-âlem hem de Allah-insan ilişkilerine yeni yeni yorumlar ve açılımlar getirmelerine de doğrudan sebebiyet vermiştir. İbn Fûrek, Eş'arî kelâm sisteminin önemli temsilcileri arasında yer almaktadır. Hatta o, başta Eş'arî düşünce olmak üzere Ehl-i Sünnet kelâmının oluşumunda önemli bir paya sahiptir. İbn Fûrek, İmâm Eş'arî ve kelâm sisteminin görüş ve düşüncelerinin günümüze aktarımında önemli bir köprü vazifesini üstlenmiştir. Hiç kuşkusuz bu hususlardan birisi de Allah tasavvurudur. O, zorunlu varlık kategorisine dâhil ettiği Allah anlayışını mümkünler dünyasının üstünde ayrı bir yere yerleştirmiştir. Bu nedenle, kemâl ve muttasıf sıfatlarla bağdaşmayan her türlü ifade ve yorumları ya reddetmiş ya da te'vîl etme yoluna koyulmuştur. Bu bakımdan onun, Ehl-i Sünnet kelâmında te'vîl anlayışının gelişimi bakımından önemli etkileri olduğunu söylemek mümkündür.Anahtar Kelimeler: İbn Fûrek, Teoloji, Allah, Sıfat, Evren. Understanding of Divinity in Ibn FūrakAbstract: The view of Muslim theologians about Allah, the universe, the relation between God and divine attributes has become the dominant element of the basic intellectual disciplines that they developed. Undoubtedly, this point of view has directly caused them to bring new interpretations and openings to both God and the universe as well as to God and human relations. Ibn Fūrak is one of the important representatives of the Ashʿarī kalām system. In fact, he has an important share in the formation of the Ahl al-Sunna, especially of Ashʿarī thought. Ibn Fūrak has undertaken a significant bridge in the transmission of the views and ideas of Imam alAshʿarī and the kalām system. There is no doubt that one of them is the understanding of God. He has placed his understanding of God, which he has included in the category of compulsory beings in a different place above the possible world. For this reason, all expressions and interpretations that are incompatible with the qualities of worthy and appropriate have been rejected or put into practice. In this respect, it is possible to say that he has an important influence in the development of the understanding of ta'wil in Ahl al-Sunna. He has a significant share in accessibility of the views and ideas of Ashʿarī that have been systemized mostly through these meetings and lessons. It is even understood that some of his works have been prepared in order to make the views and ideas of the sectary leader Imam al-Ashʿarī, which he has described as reputable, more systematic and easily accessible to people. When we look at his works, we observe that he applied and used ta'wīl which is an important method of interpretation in Islamic theology. It can even be said that he is one of the most extreme theologians among Ahl al-Sunna theologians applying this method. Ibn Fūrak defended the notion that...