ÖZETSalmonella türleri fakültatif hücre içi yerleşim gösteren patojen bakterilerdir. Makrofajlara, dendritik ve epitelyal hücrelere invazyon yapabilmekte ve bütün Salmonella türleri patojen olarak kabul edilmektedir. İnvazyondan, hücre içinde canlılığını sürdürebilmesinden ve ekstraintestinal yayılımdan sorumlu olan virülans faktörlerini kodlayan genler Salmonella patojenite adaları (SPA) içinde yer alır. SPA'nın horizontal gen transferi ile kazanılmış olduğu düşünülmektedir. Bazı patojenite adaları Salmonella cinsi içinde korunmuş olarak bulunurken, bazıları belirli serotipler için özgüldür. SPA'nın varlığı ve özelliklerine göre Salmonella serotipleri arasında konak hücreye adaptasyon, virülans faktörleri ve oluşturdukları enfeksiyonların şiddeti açısından farklılıklar bulunmaktadır. Salmonella virülans gen kümeleri 12 patojenite adası içinde yerleşim göstermektedir. Enfeksiyonun intestinal fazını kapsayan virülans genleri SPA-1 ve SPA-2'de yer almakta; hücre içinde sağkalım, fimbriyal ekpresyon, çoklu antibiyotik direnci, magnezyum ve demir alı-mı ve sistemik enfeksiyon oluşumu için gerekli olan virülans faktörlerini kodlayan genler diğer SPA içinde bulunmaktadır. SPA dışında, alternatif sigma faktör σ s (RpoS) regülatörü ile adaptif aside tolerans yanıtı (ATY) da Salmonella serotiplerinin diğer önemli virülans faktörleridir. Salmonella türlerinin virülan suşların-da bulunan RpoS ile ATY, enfeksiyonun intestinal fazı sırasında, mide asiditesi, safra tuzu, yetersiz oksijen, besin yetersizliği, antimikrobiyal peptidler, mukus ve doğal mikrobiyotanın varlığı gibi olumsuz çevresel koşullar altında canlılığını sürdürebilmesini ve aynı zamanda etkenin fagozom veya fagolizom gibi olumsuz koşullarda varlıklarını sürdürmesini sağlamaktadır. Bu derleme yazıda, Salmonella serotiplerinin virü-lans faktörlerini belirleyen önemli patojenite adaları ve virülans genlerinin regülasyonunda etkili bazı faktörler ile ilgili bilgiler özetlenmiştir.Anahtar sözcükler: Salmonella; patojenite adası; sigma faktörü; adaptif aside tolerans yanıtı.