Human Echinococcosis in Armenia: an Old and Neglected Challenge

Abstract

Два наиболее распространенных клинических типа эхинококкоза – кистозный эхинококкоз (КЭ) и альвеолярный эхинококкоз, вызывают значительное медицинское и финансовое бремя. Целью данного исследования было проанализировать эпидемиологическую характеристику, зоны повышенного риска и данные о смертности от эхинококкоза человека в Армении за 2014-2022 годы. Среднегодовая хирургическая заболеваемость диагностированных случаев КЭ составила 2,7/100 000 населения, что выше, чем в Иране (0,74/100 000 населения) и Ливане (1,23/100 000 населения). Зарегистрированные детские случаи свидетельствуют о широком распространении паразита в окружающей среде. Однако истинная распространенность заболеваемости у людей и животных остается неизвестной и, вероятно, имеются неполные сообщения о подтвержденных случаях. Эхинококкоз человека является забытой, но серьезной проблемой общественного здравоохранения в Армении, которая требует адаптации подхода к национальной программе «Единое здоровье» по профилактике и контролю эхинококкоза, включая соответствующие меры как для людей, так и для животных. Էխինակոկոզի երկու ամենատարածված կլինիկական տեսակները՝ բշտային էխինակոկոզը (ԲԷ) և ալվեոլյար էխինակոկոզը, առաջացնում են զգալի առողջապահական և ֆինանսական բեռ: Այս հետազոտության նպատակն էր վերլուծել Հայաստանում մարդու էխինակոկոզի՝ 2014-2022 թվականների ընթացքում համաճարակաբանական առանձնահատկությունները, բարձր ռիսկային գոտիները և մահացության տվյալները։ ԲԷ-ի ախտորոշված դեպքերի տարեկան միջին վիրահատական հիվանդացությունը կազմել է 2,7/100 000 բնակչի հաշվով, ինչն ավելի բարձր է, քան Իրանում (0,74/100 000 բնակչի հաշվով) և Լիբանանում (1,23/100 000 բնակչի հաշվով)։ Արձանագրվել են նաև մանկական դեպքեր, որը վկայում է շրջակա միջավայրում մակաբույծի լայն տարածվածության մասին։ Այնուամենայնիվ, մարդկանց և կենդանիների մոտ հիվանդության իրական դեպքերն ու տարածվածությունը մնում են անհայտ, և հավանաբար կա հաստատված դեպքերի թերի հաղորդում։ Մարդու էխինակոկոզը Հայաստանում մոռացված, բայց էական հանրային առողջության խնդիր է, որը պահանջում է ազգային կանխարգելման և վերահսկողության ծրագրում «Մեկ առողջություն» մոտեցման ադապտացումը՝ ներառելով համապատասխան միջոցառումներ ինչպես մարդկանց, այնպես էլ կենդանիների շրջանում: