Hitit Devlet Arşiv-Kütüphanesi

Abstract

Bu araştırmada, Anadolu’nun ilk devlet arşiv-kütüphanesi olma özelliği taşıyan Hitit Devlet Arşiv-Kütüphanesi ortaya çıkışı, işleyişi, kütüphanecilik teknikleri ve Hitit kâtiplerinin çalışmaları ile uygarlık tarihine katkıları açılarından incelenmiştir. Yazının icadından önce bilgiler sözlü yollarda aktarılıyor ve bu durum bazı bilgilerin değişmesine ya da yok olmasına neden oluyordu. Yazının icadı ile bilgi yazılı bir forma dönüştürülerek kayıt altına alınmaya başlanmıştır. Bu durum zaman içinde artan yazılı belgelerin güvenli ortamlarda koruma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır. Antik çağ toplumlarında çoğalan belgelerin düzenli bir şekilde toplanması ve koruması ihtiyacı arşiv-kütüphane kurumlarının oluşmasında belirleyici olmuştur. İnsanlık tarihinin belleği olan bu kurumlar bilgi birikiminin gelecek nesillere aktarılmasını sağlamıştır. Antik çağ toplumları arasında bu kurumlar aracılığıyla kültürel alanda bir rekabet de bulunmaktaydı. Hitit Devleti’nin kurmuş olduğu saray arşiv-kütüphanesi yazılı belgelerin ilk örnekleri olan kil tablet koleksiyonu ile bilgiyi yazma, çoğaltma ve koruma görevini Anadolu’da ilk üstlenen uygarlık olmuştur. M.Ö. yaşamış bir uygarlık hakkında bu kadar doğru bilgilere erişim sağlanabiliyorsa bu, Hitit Devleti’nden günümüze kalan saray arşiv-kütüphanesinden çıkarılan kil tabletlerin çevirileri sayesindedir. Anadolu topraklarında bilinen en eski arşiv-kütüphane kurumunu oluşturan Hititler, kütüphanecilik tarihi bakımından da önemli bir yere sahiptir. Kazılar sonucunda çok sayıda tablet ve kütüphaneciliğe dair kalıntılar bulunmuştur. Yapılan çalışmalar Hitit Devleti’nin sistemli bir arşiv-kütüphane kurumu oluşturduğunu göstermektedir.