‘Help! Help! War wants to rape me!’: War and Rape in a Dutch Peace Play of 1678

Abstract

Why was rape such a popular metaphor for war in early modern Dutch theatrical and visual culture? To address this question, this article considers a range of theatrical and visual representations of rape. When serving as a representation of state, the female body was often used to represent abstract processes such as the accumulation of wealth or inimical intrusion. These seemingly opposing processes are conjoined in a late seventeenth‐century Dutch allegorical play that not only features rape as a metaphor for war but also extends this metaphor to raise questions about national integrity and the deleterious effects of wealth accumulation.

Verkrachting verbeeld(t). Toepassingen van beelden van seksueel geweld ten tijde van de Spaanse furie in Antwerpen (1576)

“…Hogenberg creëerde zijn prenten echter met deze vooringenomenheid. 15 Seksueel geweld in de prenten van Frans Hogenberg Vooraleer over te gaan tot de analyse van het gebruik van beelden van seksueel geweld is het van belang aan te duiden waar en op welke wijze dit seksueel geweld afgebeeld wordt. Hoewel Hogenberg maar liefst zes prenten over de Spaanse Furie in Antwerpen graveerde, worden op drie seksueel ge-weld afgebeeld.…”

“…Ook andere historici zoals Amanda Pipkin en Anne Greenfield volgen, op een weliswaar impliciete manier, deze beschouwing. 18 Bij een metonymie van de daad zelf geeft het beeld één enkel aspect van de daad weer en staat dit voor het volledige gebeuren. Zo kan het vasthouden van de vrouw haar verkrachting voorstellen.…”

“…Het gebruik van deze metafoor maakte het dus mogelijk om via seksueel geweld algemene ideologieën van een maatschappij te bespreken. Het is juist deze "overstijging van het fysieke" 31 , zoals kunsthistorica Yannice de Bruyn stelt, dat verkrachting een goede allegorie maakt voor bijvoorbeeld oorlog. 32 De allegorie van een stad als vrouw kent haar oorsprong in de klassieke oudheid, waarbij onder andere in het Latijn steden een vrouwelijk grammaticaal geslacht kregen, zo stelt de Bruyn.…”

“…Het is juist deze "overstijging van het fysieke" 31 , zoals kunsthistorica Yannice de Bruyn stelt, dat verkrachting een goede allegorie maakt voor bijvoorbeeld oorlog. 32 De allegorie van een stad als vrouw kent haar oorsprong in de klassieke oudheid, waarbij onder andere in het Latijn steden een vrouwelijk grammaticaal geslacht kregen, zo stelt de Bruyn. Deze traditie zette zich voort tijdens de vroegmoderne tijd en bij de ontwikkeling van de soevereine macht.…”

“…Aan de hand van de zogenaamde 'bruidsschat' van het volk bezat de vorst immers de middelen om te heersen, waarvoor hij in ruil zijn volk steeds zou blijven beschermen. 33 Indien de vrouw bijgevolg verkracht weergegeven werd, betekende deze verbeelding een aanval op de inwoners van de stad of staat en werd dit illegitiem gebruik van macht bekritiseerd.…”