Hafıza Arakesitinde Yazınsal Mekanın Göstergebilimsel Anlatısı

Abstract

Göstergebilim incelemelerinin önemli bir basamağını oluşturan metin ve söylemler, kişinin düşüncesini ifade etmek için kullandığı dil kodlarıdır. Sürekli olarak yenilenen ve devinen söylemler, sözel ve görsel anlatımın zaman dizilim ilişkileri içinde, farklı katmanları ayrıştırarak kentsel anlam ve hafızanın bir süreç boyunca analiz edilmesine olanak sağlamaktadır. Böylece, her dilin semiyotik haritasında olduğu gibi her mekânın hafıza haritasında farklı görüngüler oluşmaktadır. Bu bağlamda edebi kurgu, hafıza ile mekânlar arasındaki ilişkileri güçlendiren bir metin görevi görmektedir. Metnin içerdiği özgün ayrımlar, silikleşen ve üst üste binen palimpsest hafıza izlerini ortaya çıkarmaktadır. Kentsel/mimari tasarımın edebiyatla olan ilişkisi, anlama, hayal etme, üretme ve tasavvur etme becerisini geliştiren önemli birer araçtır. Yazınsal mekân üretimi, insanın düşünceleri, anıları ve düşleri için en büyük birleştirici güçlerden biridir. Bu çalışma, edebiyat, mekân ve hafıza arasındaki ilişkiye odaklanmakta, kentsel bağlama metinsel kurguyu ekleyebilmenin ve edebiyatın düşsel kurgusu ile tasarımın anlatı gücünü birleştirmenin önemini vurgulamaktadır. Bu çerçevede, yazınsal mekânın anlatısı ve metinler aracılığıyla ortaya çıkarılan mekân kurgusu, seçilen farklı örnekler üzerinden incelenmiştir. Bu örnekler, sundukları farklı temsil biçimleriyle hafızanın barındırdığı anlamları ortaya koymaktadır. Metinler aracılığı ile yapılan göstergebilimsel anlatı ve görsel temsilleri, kentsel/mimari mekânın üretimine doğrudan katkı sağlamaktadır.