Güney Batı Anadolu Gökkuşağı Alabalığı Üretim Tesislerindeki GLOBALGAP-AQUA ve ASC Yetiştiricilik Sertifikasyonu Uygulamaları

Abstract

Su ürünleri yetiştiriciliği tüm dünyada mevcut potansiyeli, sağladığı avantajlar, dünya gıda ihtiyacına, istihdam ve yerel ekonomilere katkısı nedeniyle üretimi hızla yükselen bir sektör haline gelmiştir. Türkiye de su ürünleri yetiştiriciliğinin ve buna dayalı ihracatın belirgin düzeylerde arttığı ülkeler arasına girmiştir. Gökkuşağı alabalığı yetiştiriciliği bu sektörün lideri ve itici gücü durumundadır. Başta doğal kaynakların sınırlılığı ve kullanımları sonunda ortaya çıkan kirlenme ve ekolojik dengede bozulmalar, pazar ve tüketici istekleri nedeniyle yetiştiricilik faaliyetlerinin bir kurala ve düzene oturtulmasını, sertifikasyon ve denetimi zorunlu kılmıştır. Küresel ölçekte yetiştiriciliği konusunda sertifikasyon ve kontrol yapan GLOBALGAP-AQUA ve Akuakültür Yönetim Konseyi (ASC) Türkiye’de de faaliyet yapmaktadır. Bu çalışma Güney Batı Anadolu Bölgesinde GLOBALGAP-AQUA ve ASC sertifikayonuna sahip gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) işletmelerinde yapılmış, özellikle çevre ve su kalitesi yönetimi üzerinde durulmuştur. Sertifikasyon uygulamalarının faydaları, başarıları ve sorunları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla seçilen işletmelerde yerinde gözlem ve incelemeler yapılmış, tesislerin ilgili personeli ile yüz yüze anketler yapılmış, sertifikasyonların versiyonları incelenmiş, değerlendirmeler yapılmıştır. Anketlere göre sertifikasyonlarda başarılar ‘’izlenebilir ve sürdürülebilir’’ ürün elde etmek (%31,1), üretim miktarını arttırmak, tesis ve ürün kalitesini yükseltmek, pazarlama avantajları sağlamaktır. Sertifikasyonların faydaları olarak, ülkeye ihracat, istihdam ve döviz girdisi sağlamak (%17,8), çevre ve su kalitesi yönetiminin etkinliğini, işçi sağlığı ve refahını arttırmak sıralanmıştır. Sertifikasyonlarda en önemli yetersizlikler olarak “su kalitesi analiz maliyetlerinin yüksekliği (%41,03), bürokratik engellemeler, üretimle oluşan kirlilik, tesis denetiminin yetersizliği, teknik elamanların sertifikasyon eğitimi eksiklikleri, eğitim ve araştırma kuruluşları ile tesisler arasında işbirliği yetersizliği vurgulanmıştır.