'Getrouwe broederschap'. Organisatie en acties van arbeiders in preïndustrieel Holland

Abstract

Op 1 oktober 1691 verhoorde de schout van Amsterdam de droogscheerdersknecht Hendrick Carstense. Hij was gearresteerd tijdens een betoging van droogscheerdersknechts op de Dam. De schout toonde zich geïnteresseerd in de achtergronden van deze rumoerige bijeenkomst. Het bleek dat de droogscheerders al enkele dagen verwikkeld waren in een conflict met hun werkgevers. De knechts hadden een vergadering gehouden, waarop was besloten in staking te gaan om hun eis voor loonsverhoging kracht bij te zetten. Toen het stakingsparool was uitgegaan, maakten de knechts een rondgang door de stad, om degenen die doorwerkten te dwingen het werk neer te leggen. Deze mars eindigde in een demonstratie voor het stadhuis, waaraan door de schoutsdienaren met harde hand een einde was gemaakt. Hendrick Carstense werd als leider beschouwd en ingerekend. Uit de actie sprak een grondige voorbereiding, en daarom vroeg de schout 'wat ordre daer onder de droog-scheerdersgasten is'. De knecht legde uit dat als de droogscheerders tijdens een vergadering eenmaal een besluit hadden genomen, degenen die zich daar niet aan hielden 'vuyl' werden verklaard. Die vuilverklaring, zo voegde hij eraan toe, kon men later alleen afkopen