Gestalt İlkeleri Bağlamında Dört Bahçe Sistemi Yapılarının Analizi (Taç Mahal Örneği)

Abstract

Gestalt teorisi, önce bir konunun bütünlüğünün anlaşıldığını ve sonra bileşenlerinin tanındığını savunur, buradan yola çıkarak böyle bir algının görsel ilkeleri ve kuralları tanımlanabilir. Bu kavramda, tarihi bahçeleri Gestalt teorisiyle analiz etmenin mümkün olup olmadığı sorusu ortaya çıkmaktadır. Bu mantığı kanıtlamak için önce Gestalt teorisi ile Taç Mahal Örneği üzerinden İran geleneksel dört bahçe sistemi yapılarının analizi incelenmiştir. Sonuç olarak Gestalt teorisinin ortaya çıkışından itibaren yıllar geçmesine rağmen, bu teorinin her zaman kullanıldığı ve peyzaj mimarlığı alanında kullanılabileceğini göstermektedir. Ayrıca, Gestalt teorisinin kavramlarının yardımıyla, İran'ın dört bahçe peyzaj mimarlığında bazı yönleri yeniden değerlendirilmiştir. Araştırma sonuunda Gestalt ilkelerinden yakınlık, süreklilik, kapama, benzerlik ve iyi form örneklerinin kulalnıldığı belirtilmiştir. Ayrıca Gestalt teorisinin içerdiği özellikler, algısal bir etken olarak İran bahçe tasarımını etkilemiş ve ‎bu tip bahçelerde Gestalt ilkelerin etkisi ortaya çıkmıştır.‎ Taç Mahal binası bütünden parçaya, tasarımın aşamalarında var olan çevresi ile bir bütünlük ‎içerisinde tasarlanmıştır. Bu bakımdan şekil ve zemin ilişkisi süslemelerden, yer düşemesine ‎kadar aynı kavramdan tasarlanıp yapılmıştır.‎ Eski binalar özellikle iran bahçelerinde tasarım, insanların davranış ve yaşam tarzlarine bağlı ‎tasarlanmaları nedeniyle, bu yapıtlarda psikolojisi ve zihinsel algı mekanizması kullanılmıştır.‎