Gerçeküstü Kodlar Üzerinden Reha Erdem Sinemasına Bakmak

Abstract

Gerçeküstücü akım önce sanatta ve ardından sinemada, modernizmin boşa çıkan vaatlerinin etkisiyle gelişen bir akımdır. Gerçekliğin çizgisel ilerleme nosyonuna başkaldıran Gerçeküstücü sanatçılar, gerçeğin sistem tarafından belirlenmiş tanımlarına değil, insanın varlık itibariyle hiçbir denetim olmaksızın sahip olduğu duyguları ve düşünceleri ortaya çıkarmakla ilgilenmiştir. Gerçeküstücü sinema, Bunuel’in etkisiyle tüm dünyada sinemayı etkisi altına almıştır ve Gerçeküstücülük akımının öne çıkan temsilcileri Andre Breton, Louis Aragon, Paul Eluard ve Pierre Unik olarak bilinir. Bugün hala pek çok yönetmenin filmlerinde gerçeküstücü akımın izlerini görmek mümkündür. Bu çalışmada gerçeküstücü akımın ortak kodları üzerinden Reha Erdem sineması ele alınmıştır. Bu çalışmanın Reha Erdem’in sinemasını gerçeküstücü olarak ele alma iddiası bulunmamaktadır. Çalışma, Reha Erdem filmlerinde gerçeküstü öğelerin saptanması ve bu öğelerin nasıl özgün bir anlatı içinde yapılandığının incelenmesini içermektedir. Çalışmada, Reha Erdem’in yönettiği uzun metrajlı filmlerden yedi tanesini amaçlı örneklem olarak seçilmiş ve bu filmler üzerinden Gerçeküstü sinemanın Reha Erdem sinemasında nasıl yer bulduğu sorusunun yanıtları aranmış, seçilen filmlerde gerçek üstü kodların okunması ve saptanması hedeflenmiştir.