Gemilerde Meydana Gelen İş Kazalarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Analiz Edilmesi

Abstract

Uluslararası ticarete çoğunlukla tercih edilen denizyolu taşımacılığının en önemli aktörleri gemilerdir. Denizyolu taşımacılığı faaliyetlerin aksamaması ve sürdürülebilir deniz taşımacılığı için tehlikeli çalışma ortamının olduğu gemilerde, iş güvenliği ilkelerine uyulması ve iş kazalarının analiz edilmesi hayati önem taşımaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, ticaret gemilerinde meydana gelen iş kazalarının nedenlerinin analiz edilmesi ve gemi türlerine göre iş kazalarının incelenmesidir. Bu amaca yönelik olarak da gemilerde çalışan kaptan, baş mühendis ve gemi işletmelerinin emniyet ve kalite departmanlarının yöneticilerinden anket tekniği ile elde edilen veriler, çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP, TOPSIS ve MOORA yöntemleri ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda iş kazası sebepleri arasında en yüksek üç kaza nedeninin; “ISM kodu gerekliliklerine uymama ”, “yönetim yetersizliği” ve “ makine-ekipman arızası” kaynaklı kazalar olduğu ve en düşük üç kaza türünün ise “yük operasyon kaynaklı”, “ çalışma ortamının fiziki koşulları” ve ‘‘meteorolojik koşullar ’’ olduğu sonucuna varılmıştır. Gerçekleştirilen TOPSIS ve MOORA analizlerinde en riskli gemi türü “Ro-Ro Gemisi” olarak bulunurken AHP yöntemi ile gerçekleştirilen analizde en riskli gemi türünün ‘‘sıvı dökme yük gemisi” olarak bulunmuştur. Literatürde daha önce gemilerdeki iş kazalarının nedenlerini ve üç farklı çok kriterli karar verme tekniğini bir arada kullanan bir yönteme rastlanılmaması sebebiyle çalışmanın alan yazınına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.