Gelijke kansen en aandacht voor begaafdheid: een (on)verenigbaar ideaal?

Abstract

Leraren willen alle leerlingen optimale ontwikkelingsmogelijkheden bieden. Dit is een complexe taak, gezien de grote diversiteit aan leerlingen. Zo kan het bieden van gelijke kansen aan alle leerlingen en voldoende aandacht voor begaafde leerlingen op gespannen voet met elkaar staan. Differentiatie kan hierin een uitkomst zijn, al leidt dit voor leraren regelmatig tot ethische differentiatiedilemma’s. Doel van dit onderzoek was meer inzicht krijgen in de mate waarin leraren, op scholen met verschillende visies op differentiatie, verschillen in hun opvattingen over differentiatiedilemma’s en hoe zij met deze dilemma’s omgaan. Hiertoe is een vergelijkende casestudie van twee scholen uitgevoerd. Beide scholen hadden een expliciete visie op differentiatie; school 1 (16 leraren) ging uit van divergente differentiatie, terwijl school 2 (25 leraren) uitging van convergente differentiatie. Met een vragenlijst zijn vier differentiatiedilemma’s bevraagd (het leeruitkomstendilemma, het ondersteuningsdilemma, het groeperingsdilemma en het begaafdheidsdilemma). De resultaten en de aansluiting hiervan bij de schoolvisie zijn verdiepend besproken met vier leraren per school. Op beide scholen werden de differentiatiedilemma’s herkend. Op school 2, met een meer heterogene leerlingpopulatie, ervaarden leraren de differentiatiedilemma’s in hogere mate dan op school 1. Het artikel besluit met adviezen voor de praktijk.