Geç Tunç Çağı nda Aiolis ve Yakın Çevresinin Ortak Kültürel Dinamikleri ve Bölgenin Ege Dünyası ile İlişkilerinde Yerel Unsurlar

Abstract

Bu çalışmada Geç Tunç Çağı'nda, sonradan büyük bir bölümü Aiolis olarak adlandırılacak topraklardaki benzer yerel unsurlar üzerinden ortak kültür dinamikleri, Ege kökenli dış etkiler ve GTÇ sonundaki durum irdelenecektir. Söz konusu topraklarda yerleşimlerin sürekliliği, yerel unsurların baskınlığı, dış etkiler ve kültürlerin varlığının gözlemlenmesi bakımından farlılıklar bulunmaktadır. Genel olarak GTÇ'deki Seha Nehri Ülkesi toprakları ile örtüşen bölgede belli yerel unsurların ortaklığından söz etmek mümkündür. Gri seramiğin yanı sıra kırmızı astarlı, Gold ware ve Silver ware seramiklerin bölgedeki başlıca yerleşimlerde kullanılmış olması belli bir ortak kültürün varlığını ortaya koymaktadır. Özellikle Smyrna'nın kuzeyindeki kıyı kesimi ile yakınındaki Ege Adaları'nda benzer bir biçimde Gri seramik olarak üretilen Miken formları belki de ortak bir öykünme durumunun çömlek ustalarınca karşılanmasını yansıtıyor olmalıdır. Panaztepe, Psara, Khios ve Lesbos'ta kullanılmış olan taş sanduka mezarlar GTÇ'de söz konusu bölge boyunca ortak kültürel unsurların varlığıyla ilgili ölü gömme gelenekleri üzerinden önemli kanıtlar sunmaktadır. Bununla birlikte bölgenin GTÇ'de dış etkilere açık olduğu Panaztepe örneğindeki gibi oda mezar ve tholoslar ile izlenebilirken, bu durum bölgenin kıyı kesiminin Ege Dünyası ile bağlantısını ve farklı kültürlerle uyumunu göstermektedir. Bu noktada Lesbos'tan Panaztepe'ye kadar olan bölgede GTÇ'de var olan yerel unsurlarla şekillenmiş olan ortak özelliklerin sonrasında Aiol göçlerinin de yayılım alanını oluşturması bir tesadüften öte bölgenin kendine özgü yapısı ile ilgili olmalıdır.