Framing the News of Xinjiang/East Turkistan in International Media

Abstract

Türkiye'de Doğu Türkistan sorunu olarak bilinen Çin'in, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki sorunlar, eskiden beri gündemde olmasına rağmen son yıllarda özellikle Çin'in "asimilasyon politikaları" çerçevesinde kurduğu iddia edilen "toplama kamplarının" faaliyete geçmesiyle birlikte daha aktif bir şekilde uluslararası kamuoyunun gündemine gelmiştir. Çin ise söz konusu kampların birer "meslek eğitim merkezi" olduğunu savunarak, iddiaları reddetmektedir. ABD ile Çin arasındaki stratejik ve ekonomik mücadele göz önünü alındığında Sincan meselesi bu mücadelenin görünür olduğu önemli alanlardan biri haline gelmiştir. Uygurlarla hem soy hem din hem de dil birliği taşıması itibariyle Türkiye'deki kamuoyunun ve yönetimin konu hakkında takındığı tavır tüm aktörler açısından oldukça önemlidir. Dolayısıyla uluslararası medya kuruluşlarının Türkiye kamuoyuna yönelik olarak yapmış olduğu Sincan haberleri stratejik anlamda önem taşımaktadır. Bu çalışmada Türkçe yayın yapan Amerika menşeli Voice of Amerika (VOA), Alman menşeli Deutsche Welle (DW), Çin menşeli China Radio International (CRI Türk) ve Rus menşeli Sputnik Türkiye'nin Sincan ile ilgili yaptığı haberlerinde nasıl bir çerçeveleme yaptığı incelenmiştir. İnternet sitelerinde Sincan üzerine yapılmış olan beşer haber (toplamda yirmi haber)incelenerek VOA ve DW'nin "insan hakları ihlalleri" ana çerçevesini CRI Türk ve Sptnik Türkiye'nin "terörle mücadele" ana çerçevesini kullandığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca VOA'nın "asimilasyon", "zulüm", "tepkisizlik" ve "Türkiye"; DW'nin "asimilasyon", "zulüm" ve "Türkiye"; CRI Tük ve Sputnik Türkiye'nin "terör", "savunma", "kalkınma" ve "Türkiye" alt çerçevelerini kullandıkları görülmüştür. Her dört medya kuruluşunun da alt çerçevesinde "Türkiye"nin yer alması Sincan sorununda uluslararası medyanın Türkiye'ye verdiği önemi göstermektedir.