Fen Bilimleri Ders Kitaplarındaki Fizik Örneklerinin Karşılaştırılması

Abstract

Özet: Bu çalışmada, Türkiye'deki ortaokul 5. sınıf Fen Bilimleri derslerinde okutulmak üzere yazılmış kitaplardaki fizik konularının öğretimi için kullanılan örnek türlerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, 2020-2021 eğitim-öğretim döneminde Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından ortaokullarda okutulmak üzere onaylanmış üç adet, 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabındaki fizik konularına ait örnekler incelenmiştir. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizini içermektedir. 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarındaki fizik konularının öğretiminde kullanılan örnek türlerini karşılaştırmak için örnek sınıflandırma sistematiği kullanılmıştır. Çalışmanın bulguları, 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarının her üçünde de fizik konularının öğretimi için, büyük oranda standart örnek türlerine ve daha az sayıda ise başlangıç ve geliştirici örnek türlerine yer verildiği tespit edilmiştir. Buna karşın uç örnekler, örnek dışı örnekler ve karşıt örneklere ise, kitapların üçünde de yer verilmediği görülmüştür. Ayrıca her üç kitapta da standart örnek türleri bakımından, fizik konusuna ilişkin yapılan tanımın ne anlama geldiğini ifade eden prototip örneklerin büyük oranda tercih edildiği belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, incelenen 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarındaki fizik konularının öğretimi için kullanılan örneklerin çeşitliliğinde, eksikliklerin olduğuna ve dolayısıyla kitaplardaki fizik örneklerinin yenilenmesi gerektiğine işaret etmektedir.