Ewakuacje, ucieczki i wysiedlenia… Wojenne i powojenne doświadczenia Mazurów/Niemców w świetle materiałów biograficznych z powiatu ełckiego

Abstract

W artykule zajęto się problemem wojennego i powojennego wychodźstwa ludności mazurskiej/niemieckiej z powiatu ełckiego. Celem badań było przedstawienie procesów, w wyniku których powiat ełcki opuściła zdecydowana większość jego przedwojennych mieszkańców. Zidentyfikowano podstawowe strumienie migracyjne prowadzące do ekspulsji ludności rodzimej z tych terenów. Na podstawie materiałów biograficznych – takich jak dzienniki, listy, zapiski, wspomnienia – przedstawiono zmiany ludnościowe zachodzące w powiecie ełckim w czasie wojny, a w szczególności: mobilizację mężczyzn, napływ robotników zagranicznych, napływ osób z Rzeszy („berlińczyków”), ewakuacje ludności, ucieczki przed frontem, frontową przemoc i wywózki w głąb ZSRR. Ukazano również powojenne wysiedlenia, przesiedlenia i emigracje. Na skutek tych procesów doszło do niemal zaniku społeczności mazurskiej/niemieckiej w powiecie ełckim. Obecnie liczbę osób poczuwających się do korzeni mazurskich/niemieckich można oszacować na około 150 osób. Historyczna stolica Mazur – Ełk – wraz z całym powiatem pozostały praktycznie bez Mazurów.