Evaluation of the Disciplinary Relations in Tourism Geography Research in Turkey with a Social Network Analysis

Abstract

Akademik bir disiplinin en önemli çıktıları olan tezler, ait oldukları araĢtırma alanının geleneklerini ve bilimsel ekosistemini yansıtır, bu yönüyle güvenilir ve geçerli kaynaklardır. Tezlerde kullanılan atıfların analizi, tezlerin ait olduğu disiplinin entelektüel geliĢimini, kültürel dönüĢümünü, bilgi birikimini, paradigmatik evrimini ve disipliner bilgi akıĢını anlamaya yardımcı olur. Bu çalıĢmanın amacı, Türkiye'de turizm coğrafyası alanındaki lisansüstü tezlerde kullanılan atıfların alanlara/disiplinlere göre dağılımını, verilen atıfların disiplin içi ve disiplin dıĢı oranları ve tezlerin ulusal veya uluslararası literatürden beslenme durumunu ortaya koymak, tezlerde kullanılan atıfların disipliner etkileĢimini sosyal ağ analizi ile incelemektir. Bu doğrultuda, Türkiye'de coğrafyacıların 1975-2015 yılları arası turizm konusunda hazırladığı 103 tezin kaynakçası örneklem olarak incelenmiĢtir. Bu tezlerde kullanılan toplam 11.110 kaynağın hangi akademik disipline/alana ait olduğu tespit edilmiĢ, kaynakların alanlara ve üniversitelere göre uyum (correspondence) analizi yapılmıĢ ve sosyal ağ analizi ile tezlerde yararlanılan kaynakların ait olduğu alanlar arasındaki iliĢki ve etkileĢim değerlendirilmiĢtir. AraĢtırmanın sonucuna göre; Türkiye'de turizm coğrafyası alt disiplini alan dıĢından daha fazla beslenmektedir. Ancak tezlerin erken üretildiği dönemlere karĢın son dönemde disiplin dıĢına daha az referans verilmesinden dolayı turizm coğrafyası disipliner etkileĢim açısından içe kapanma eğiliminde olup post-disipliner bilim pratiğinden uzaklaĢmakta ve tezlerde referans verme davranıĢının sosyal bilimlerden daha çok doğa bilimleri yönünde olması ise disiplinin sosyal bilimlerin ekosistemine mesafeli olmasına neden olmaktadır. Ayrıca incelenen tezlerde uluslararası kaynaklardan yeteri kadar beslenilmemesi, Türkiye'deki turizm coğrafyası disiplininin batıdaki turizm coğrafyasının geliĢiminden kopuk olmasına yol açtığı gibi, üretilen bilginin gerek disiplin içine gerekse diğer disiplinlere katkısının sınırlı kalmasına yol açmaktadır.

Bildiğimiz turizmin sonu mu? COVID-19’un Türkiye’deki turizm hareketliliğine etkisi

“…Bu doğrultuda hareketlilik teorisi uluslararası, ulusal ve bölgesel turizmde küreselleşmenin etkisini, artan hareketliliğin boyutunu, değişen eğilimleri, ülkelerin küresel turizmden ne derece etkilendiğini, turist akışlarını etkileyen faktörleri, turizmin politik etkilerini, turizm ve göç ilişkisini, turizmde mekânın yeniden üretim süreçlerini, farklı tüketim kalıplarının turizm deneyimlerine olan etkisini, değişen turist bakışı ve davranışını anlamamıza yardımcı olacak ve kritik bir teorik alt yapı oluşturmaktadır (Hall, 2015). Turizmin mekânsal boyutunu inceleyen turizm coğrafyası, se-yahat amaçlı hareketliliğin coğrafyalarını da araştırmaktadır (Kervankıran, Sert Eteman & Şardağ, 2019). Dolayısı ile turizmi mekânsal dinamikleri ile birlikte hareketlilik çerçevesinde ele almak, turizm hareketliliğinin yapısal boyutunu, mekânsal görünümünü, farklı hareketlilik biçimleri arasındaki ilişkiselliği ve seyahat sürecinin her aşamasındaki etkilerini görmemize katkı sağlayacaktır.…”