Farklı Spor Branşlarıyla Uğraşan Sporcularda Beslenme Durumu, Diyet Kalitesi ve Besinsel Ergojenik Destek Kullanımlarının Değerlendirilmesi
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada farklı spor branşlarıyla uğraşan sporcuların beslenme durumlarının, diyet kalitesinin ve besinsel ergojenik desteklerinin kullanım durumlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Materyal ve yöntem: Bu çalışma farklı spor dallarıyla ilgilenen 125 sporcu üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri sporculara yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanan ankette sporcuların genel ve demografik özellikleri, genel sağlık durumları, spor branşları, beslenme alışkanlıkları, besinsel ergojenik destek kullanım durumları ile besinsel ergojenik destek ürünlerine yönelik tutumları, antropometrik ölçümleri ve 24 saatlik besin tüketim kaydı sorgulanarak elde edilmiştir. Sporcuların diyet kalitelerinin belirlenmesinde Sağlıklı Yeme İndeksi-2015 (HEI-2015) kullanılmıştır.
Bulgular: Sporcuların yaş ortalaması 21,1 ± 3,51 yıldır ve sporcuların yarısından fazlasını (%61,6) erkek sporcular oluşturmaktadır. Sporcuların sırasıyla takım (%64,0), dövüş (%20,8), dayanıklılık (%10,4) ve kuvvet (%4,8) sporlarını tercih ettikleri belirlenmiştir. Sporcuların yarısına yakını (%48,0) yeterli ve dengeli beslendiğini düşünmemektedir. Sporcuların üçte biri (%36,0) besinsel ergojenik destek kullanmaktadır. Sporcular arasında en çok tercih edilen besinsel ergojenik destek ürünleri sırasıyla sporcu içecekleri (%19,2), proteinli süt/yoğurt (%17,6), sporcu barları (%12,8), kreatindir (%11,2). Takım sporlarında yer alan sporcuların günlük ortalama toplam enerji, posa ve karbonhidrat alım miktarları, kuvvet sporlarıyla ilgilenen sporcuların günlük ortalama toplam protein tüketim miktarı ve dövüş sporuyla ilgilenen sporcuların ise günlük ortalama toplam yağ alım miktarları en yüksek bulunmuştur (p>0,05). Sporcuların sadece %2 ‘sinin diyet kalitesinin iyi ve kuvvet sporları branşında yer alan sporcular en yüksek diyet kalitesi puanına sahiptir (p>0,05).
Sonuç
Sporcuların spor branşlarına özgü gereksinim duyulan enerji ve besin ögelerinin yeterli ve dengeli miktarda karşılanması sağlıklarının korunmasında ve performanslarının iyileştirmesinde önemlidir. Sporcuların branşlarına özgü bireysel düzeyde yeterli, dengeli ve diyet kalitesi yüksek ve gerektiğinde besinsel ergojenik destek ürünün de eklendiği beslenme programlarının düzenlenmesi gerekmektedir
Anahtar Kelimeler: Sporcu beslenmesi, Besinsel ergojenik yardım, Beslenme durumu, Diyet kalitesi
Evaluatıon of Nutritional Status, Diet Quality and Use of Nutritional Ergogenic Aids in Athletes in Different Sports Branches
ABSTRACT
Aim: It was aimed to evaluate the nutritional status, diet quality and use of nutritional ergogenic aids of athletes in different sports branches in this study.
Material and Method: This study was carried out on 125 athletes interested in different sports branches. The data of the study were obtained by questioning the general and demographic characteristics, general health status, sports branches, nutritional habits, nutritional ergogenic aids usage status and attitudes towards nutritional ergogenic aids, anthropometric measurements and 24-hour food consumption recall of the athletes in the questionnaire applied to the athletes by face-to-face interview method. The Healthy Eating Index-2015 (HEI-2015) was used to determine the diet quality of the athletes.
Results: The mean age of the athletes was 21.1 ± 3.51 years and more than half of the athletes (61.6%) are male. It was determined that the athletes preferred the types of sports-related to the team (64.0%), fighting (20.8%), endurance (10.4%) and strength (4.8%) branches, respectively. Nearly half of the athletes (48.0%) do not think they have an adequate and balanced diet. One-third of the athletes (36.0%) use nutritional ergogenic aids. The most preferred nutritional ergogenic aids among athletes were sports drinks (19.2%), protein milk/yogurt (17.6%), sports bars (12.8%), and creatine (11.2%). The daily mean total energy, fiber, and carbohydrate intakes of the athletes in team sports, the daily mean total protein consumption of athletes in strength sports, and the daily mean total fat intakes of athletes in combat sports were found to be the highest (p>0.05). Only 2% of the athletes had good diet quality and the athletes in the strength sports branch had the highest diet quality score (p>0.05).
Conclusion: It is important to meet the energy and nutrients required by the athletes in adequate and balanced amounts to protect their health and improve their performance. It is necessary to advise nutritional programs specific to the sports branches of the athletes, which are sufficient, balanced, and high in diet quality at the individual level and in which nutritional ergogenic aids are added when necessary.
Keywords: Sport nutrition, Nutritional ergogenic aid, Nutrition status, Diet quality
