a bladder preserving treatment option. This treatment will result in good long term recurrence free survival, acceptable bladder function, and minimal gastro-intestinal toxicity. Nevertheless, a strict follow-up schedule with imaging and cystoscopy is required in order to detect local recurrence in time for salvage treatment.
Keywords bladder cancer · multimodal therapy · chemoradiation
IntroductieHet spierinvasieve blaascarcinoom is een agressieve ziekte die, ondanks ingrijpende en tijdige behandeling vaak resulteert in een matige prognose. De gerapporteerde vijfjaarsoverleving van de huidige standaardtherapie (bilaterale pelviene lymfeklierdissectie (ePLND) en radicale cystectomie) varieert van 36-62 % [1-4]. Voor patiënten met lymfogene metastasen (N+) of lokaalgevorderde ziekte (T3-T4) is de prognose nog slechter, met een vijfjaarsoverleving van 26-38 % [3, 5]. Bij de patiënten met een lokaal gevorderd blaascarcinoom heeft deze matige prognose waarschijnlijk te maken met een onderstadiëring van de lymfeklierstatus en/of met occulte micrometastasen op het moment van de diagnose [6]. Bij ongeveer 34 % van de patiënten met een klinisch lymfekliernegatief (cN0) lokaal gevorderd blaascarcinoom (T3-T4), wordt bij chirurgie uiteindelijk toch lymfekliermetastasering vastgesteld [7]. Ook de klinische stadiëring na neoadjuvante chemotherapie blijkt slechts een matige betrouwbaarheid te hebben. In een recente serie vanuit het NKI-AVL bleek bij complete responders na chemotherapie bij 37,5 % nog sprake van resttumor bij uiteindelijke chirurgie (negatief voorspellende waarde 62,5 %) [8].Samenvatting Bij steeds meer tumortypen wordt een multimodulaire behandeling toegepast, bestaande uit systeemtherapie (neoadjuvante chemotherapie) gecombineerd met lokale therapie (chirurgie of radiotherapie), om de prognose te verbeteren. Voor patiënten met een spierinvasief blaascarcinoom, biedt een multimodulaire therapie middels transurethrale tumorresectie, gevolgd door chemoradiatie, een blaassparende behandelmogelijkheid. Door deze behandeling zal een aanzienlijke groep ook op langere termijn een goede ziektevrije overleving hebben, een goede blaasfunctie behouden en slechts beperkte gastro-intestinale klachten ervaren. Echter, een nauwgezette follow-up met beeldvorming en cystoscopie zal nodig zijn om eventuele recidiefziekte tijdig op te sporen en te kunnen behandelen.
Trefwoorden blaascarcinoom · multimodulaire behandeling · chemoradiatieChemoradiation for muscle invasive bladder cancer Summary The combination of varying treatment strategies (e.g. neoadjuvant chemotherapy and surgery or radiotherapy) in a multimodal setting are increasingly being used in various tumour types. For patients with muscle invasive bladder cancer, multimodal therapy consisting of transurethral resection followed by chemoradiation offers Een deel van de introductie van dit artikel is eerder verschenen in het proefschrift getiteld: High risk bladder cancer: staging, risk assessment and treatment options. Richard P. Meijer, 2014.