Estetyka – zapomniany piąty człon filozofii prawa

Abstract

Filozofia prawa dotyczy takich tradycyjnych kwestii filozoficznych, jak ontologia, epistemologia, logika i etyka. Zwykle jednak nie uwzględnia ostatniego z głównych zagadnień filozoficznych ‒ estetyki. Autor próbuje wypełnić tę lukę tzw. estetyką pragmatyczną, sformułowaną przez Richarda Schustermana. Stosując terminologię łacińską, twierdzi, że lex (prawo) powinna być nie tylko certa, praevia, scripta et stricta, ale również pulchra (pewne, uprzednie, pisemne, ścisłe, ale również piękne). W artykule przedstawiono też trzy różne perspektywy związków prawa z estetyką. W podsumowaniu autor próbuje dokonać przykładowo estetycznej oceny systemu prawa jako całości, posiłkując się analizą obrazu Gustava Klimta Jurisprudenz.

Krytyka instytucjonalna jako perspektywa badawcza prawoznawstwa w kontekście filozofii Jacquesa Rancière’a

“…W tym kontekście sztuka jest ujmowana jako działalność praktyczna, która pełni kluczową rolę w ocaleniu kondycji ludzkiej 28 w warunkach: zmienności (volatility), niepewności (uncertainty), złożoności (complexity), niejednoznaczności (ambiguity) 29 . Z kolei dziedziną źródłową sztuki jest estetyka pojmowana nie tylko jako filozoficzna refleksja nad pięknem i jego przejawami 30 , ale także jako krytyczny wgląd w napięcia nieusuwalnie wpisane w istotę instytucji kulturowych. Krytyka instytucjonalna jest postawą iście dramatyczną, ponieważ wymaga twórczego przepracowywania owych napięć.…”

Prawo i literatura. Perspektywy i wyzwania

“…Prawo i literatura (law and literature) to nurt badań z pogranicza nauk prawnych i literackich zaliczanych do estetyki prawa (Zajadło, 2016;Zeidler, 2018). Choć badania z kręgu prawa i literatury mają długą historię, początków dyscypliny upatruje się w publikacji Jamesa Boyda White'a The Legal Imagination z 1973 roku.…”

Prawo w filmie jako przejaw estetyki prawa i szczególny przypadek kierunku prawo i literatura

“…Co więcej, rozważania jemu poświęcone są tam obszerne, ciekawe i inspirujące, a samo pojęcie estetyki prawa jest już mocno ugruntowane 4 . Jerzy Zajadło pisze o estetyce prawa jako o piątym, zapomnianym dziale filozofii prawa 5 .…”