Erzurum Dowry Tradition from Past to Present

Abstract

İnsan hayatının geçiş dönemlerinde ritüeli en bol olan evlenme olayı toplumdan topluma gerek uygulamalar bazında gerek aşamalar bazında farklılıklar göstermektedir. Evlenme olayı bireylerin sosyalleştikleri ilk kurum olan aile birliğini oluşturması açısından tüm toplumlarda önemli görülmektedir. Bu sebeple evlenmenin gerçekleşebilmesi bazı şartlara ve ritüellere dayandırılmaktadır. Toplumlar arasında farklılık gösteren evlenme şartlarından birisi de çeyizdir. Bu araştırmada Anadolu’nun birçok yöresinde varlığı tespit edilen çeyiz geleneği bağlamında, Erzurum yöresinde geçmişten günümüze çeyiz geleneği ele alınarak değerlendirilmiştir. Çalışma tarama ve alan araştırması modeline dayalı betimsel bir araştırmadır. Erzurum’da geleneksel yapıya bağlı olan yöre halkı çeyizin sürdürülmesinde aktif durumdadır. Evlenecek kızların eş dost akrabalarının desteğiyle özellikle el sanatı ürünlerine dayalı olarak hazırladıkları çeyiz, yörede oldukça önemsenmekte ve kadim bir geleneğin devamı olarak yöre halkı tarafından sürdürülmektedir. Araştırma kapsamında Erzurum çeyizlerinde bulunan eşyalar geçmişten günümüze tespit edilerek ele alınmıştır. Çeyizlerde yer alan işleme, örme, dokuma ve deri el sanatı ürünler ile hazır eşyalar tespit edilmiş ve kaynak kişilerden elde edilen bilgi ve görseller eşliğinde sunulmuştur. Ayrıca çeyiz geleneği içerisinde tarihsel süreçte değişen ve kaybolan folklorik unsurlar, toplumsal veya kültürel boyutta ele alınarak literatürden elde edilen bilgiler doğrultusunda sunulmuştur.