Eru konur betri læknar en karlar?

Abstract

Á þessu ári hafa birst tvaer greinar í virtum vísindatímaritum sem gefa til kynna að mögulega séu konur betri laeknar en karlar.Í febrúar birti JAMA grein þar sem skoðaðar voru útkomur sjúk-linga úr Medicare kerfinu í Bandaríkjunum (65 ára og eldri) eftir því hvort lyflaeknirinn þeirra (general internist) var kona eða karl. 1Yfir ein og hálf milljón innlagna voru skoðaðar í handahófskenndu úrtaki og sérstaklega skráð dánartíðni og tíðni endurinnlagna. Í ljós kom að dánartíðni sjúklinga kvenkyns laekna var marktaekt laegri en þeirra sjúklinga sem höfðu karlkyns laekni, 11,07% á móti 11,49%, p<0,01, eða hlutfallsleg áhaettuminnkun upp á 4%. Það sama gilti um endurinnlagnir, 15,02% á móti 15,57%, p<0,01.Í október birtist grein í British Medical Journal frá háskólanum í Toronto, Kanada, þar sem skoðaðar voru útkomur 104.630 sjúk-linga eftir skurðaðgerðir.2 Þegar búið var að leiðrétta fyrir þátt-um tengdum sjúklingum, skurðlaeknum og spítölum stóð eftir að dánartíðni sjúklinga í valaðgerð sem höfðu konu sem skurðlaekni var marktaekt laegri en þeirra sem höfðu karl sem skurðlaekni, 11,1% á móti 11,6%, hlutfallsleg áhaettuminnkun 12%.Af hverju er verið að rannsaka þetta? Atferlisfraeðilegar rannsóknir hafa sýnt með vísindalegum haetti að konur og karlar hegða sér ekki eins -þó það megi að sjálfsögðu deila um hver ástaeð-an fyrir því sé. Í samtali almenns eðlis eru konur líklegri til að segja meira frá sjálfum sér, hafa hlýrra viðmót, hvetja aðra til að tjá sig og draga markvisst úr eigin stöðu til að ná jafnraeði við þann sem þaer tala við. Þá hefur verið spurt: skilar þessi munur sér í því hvernig konur og karlar stunda laeknisfraeði eða hverfur þessi munur í þeirri myllukvörn sem laeknanámið er? Svarið við því er að munurinn heldur sér. Árið 2002 kom út safngreining sem skoð-aði 29 greinar þar sem þetta var rannsakað og niðurstaðan var sú að kvenkyns laeknar notuðu fleiri samskiptaleiðir sem ýttu undir sjúklingamiðaða meðferð (patient centered care) en karlkyns laeknar og eyddu meiri tíma með sjúklingunum sínum.3 Konur eru einnig líklegri til að fylgja klínískum leiðbeiningum og sinna forvörnum.Þá liggur beint við að spyrja naest: hefur þetta einhverja klíníska þýðingu? Nú virðist svarið við þeirri spurningu vera já. Munurinn er kannski ekki mikill en óneitanlega til staðar. En hvað eigum við að gera við þessar niðurstöður? Eftir áratuga innraetingu á því að konur og karlar séu jafnhaef til allra verka erum við sem samfélag tilbúin til að raeða það að kannski sé annað kynið haefara til sumra starfa en hitt eða að minnsta kosti þurfi annað kynið mögulega að tileinka sér eiginleika í fari hins til að ná sem bestum árangri? Og hvað myndum við gera ef niðurstöðurnar hefðu verið á hinn veginn, að sjúklingum kvenkyns laekna farnaðist almennt verr en karlkyns laekna? Hvers konar umraeðu myndi það koma af stað? Ég þykist ekki hafa svörin við þessum spurningum þó ég þykist vita að allir séu sammála um að ekki sé ástaeða til að úti-loka karlkynið frá því að stunda laeknisfraeði. Ég held hins vegar að við aettum að meðtaka þess...