Epizootiology of the Schmallenberg virus in Poland

Abstract

Globalizacja oraz otwarcie rynków Wspólnoty Europejskiej umożliwiły handel zwierzętami i produktami pochodzenia zwierzęcego na dotychczas niespotykaną skalę. Dodatkowo intensyfikacja produkcji zwierzęcej i wiążący się z nią stres wpływa na spadek odporności zwierząt na czynniki chorobotwórcze. Łagodniejsze zimy skutkują wydłużeniem aktywności wektorów owadzich oraz zmianą zasięgów ich występowania. Doprowadziło to do rozprzestrzeniania się w Europie zakażeń nowymi lub dotychczas uznawanymi za egzotyczne patogenami przenoszonymi przez stawonogi, co obserwuje się w ostatnich latach (8,47). Przykłady mogą stanowić wirus choroby niebieskiego języka (BTV), który pojawił się w Europie Centralnej i Północnej w 2006 r. oraz zupełnie nowy bunyawirus nazwany wirusem Schmallenberg (SBV), wykryty po raz pierwszy w Europie w 2011 r. (8,20). Oba wirusy należą do arbowirusów, czyli patogenów przenoszonych przez stawonogi, w tym przypadku muchówki (kuczmany) z rodziny Culicoides spp. W obu przypadkach gatunkami zwierząt wrażliwymi na zakażenie są domowe i wolno żyjące przeżuwacze.Oba patogeny pojawiły się prawie równocześnie w tym samym regionie na granicy Holandii, Belgii i Niemiec i dotychczas nie poznano drogi ich transmisji oraz nie jest jasne, czy droga dostania się tych wirusów do Europy była taka sama. Pomimo transmisji z udziałem tego samego wektora, wirus Schmallenberg szerzył się szybciej niż wirus choroby niebieskiego języka (4,8,44,46). Dane piśmiennictwa wskazują, że wirus SBV pojawił się także na Bliskim Wschodzie i na kontynencie afrykańskim, o czym świadczą wyniki badań próbek, odpowiednio, z lat 2006 i 2013 (3, 6). Zakażenia SBV ze względu na niespecyficzne objawy: gorączkę, spadek mleczności, przemijającą biegunkę, jak również późne ronienia, rodzenie się niezdolnych do życia noworodków i wady rozwojowe, nie mogą być potwierdzone jedynie przez badanie kliniczne. Diagnozę stawia się na podstawie wyników badań laboratoryjnych, szczególnie tych pozwalających na określenie obecności wirusa u chorych zwierząt (20,22). Ze względu na obecnie szerokie rozpowszechnienie zakażeń SBV wynik badania serologicznego nie zawsze jest pomocny w ustaleniu przyczyny choroby. Na obecnym etapie wiedzy istotne staje się dokład-niejsze poznanie ekologii kuczmanów, możliwości namnażania się wirusa u zwierząt i w wektorze owa-