Endogenous Cannabinoid System and Its Role in Gastrointestinal Tract: Review

Abstract

Ö ÖZ ZE ET T Esrar (Cannabis sativa) yüzyıllardır inflamatuar barsak hastalıkları, gastroenterit, anoreksi, motilite bozuklukları, diyare, diyabetik gastroparezi, kusma ve abdominal ağrı gibi sağlık problemlerinin tedavisinde kullanılmaktadır. Ancak kannabis ve sentetik kannabinoidlerin ciddi nö-ropsikiyatrik yan etkileri nedeni ile modern tıpta kullanımı sınırlıdır. Etken maddesi olan delta-9 tetrahidrokannabinol ve bu maddenin üzerinden etkili olduğu CB1 ve CB2 reseptörlerinin tanımlanmasından sonra endojen kannabinoid sistemin in vivo birçok etkisi olduğu gözlenmiştir. Bütün kannabinoid agonistler CB1 ve CB2 reseptörler üzerinden etki göstermektedir. İnsan vücu-dunda bu reseptörler üzerinden etki ederek memeli dokusunda endojen kannabinoid reseptörleri aktive eden anandamid ve 2-araşidonil gliserol gibi endokannabinoidler saptanmıştır. Lipid yapıdaki bu maddeler üretildikten hemen sonra hücrelerden salınırlar ve CB1 ve CB2 reseptörleri aktive ederek biyolojik yanıt oluştururlar. Kannabinoid sistemi oluşturan kannabinoid reseptörler, endokannabinoidler ve endokannabinoid sentez ve inaktivasyonunda rol oynayan enzimler özellikle enterik sinir sisteminde başta olmak üzere tüm gastrointestinal kanalda yaygın olarak saptanmıştır. Yapılan çalışmalarla kannabinoid sistemin gastrointestinal kanalda birçok farmakolojik etkisi olduğu gösterilmiştir. Kannabinoid sistem modülasyonunun hastalık fizyopatolojisi ve tedavisinde yer alabileceği hayvan çalışmalarında gösterilmiştir. Son yıllarda hayvan deneylerinde gözlenen bu faydalı etkileri nedeni ile, kannabinoid sistem üzerinde etkili ilaçlar insanlarda bazı hastalıkların tedavisinde denenmiştir ve hâlen denenmektedir. Bu çalışmada, endojen kannabinoid sistemin patofizyolojisini ve endojen kannabinoid sistem ile onun düzenleyicilerinin gastrointestinal kanalda oluşturduğu etkileri tanımlamak amaçlanmıştır.A An na ah ht ta ar r K Ke el li im me el le er r: : Kannabis; gastrointestinal hastalıklar; gastrointestinal kanal A AB BS ST TR RA AC CT T Cannabis sativa has been used to treat gastrointestinal diseases such as inflammatory bowel diseases, anorexia, motility disorders, diarrhea, gastroparesis, vomiting and abdominal pain for centuries. However, the use of cannabis is limited in modern medicine due to its neuropsychiatric side effects. After isolation of active ingredient delta-9 tetrahydrocannabinol and CB1 and CB2 receptors, the cannabinoid system and its various effects were determined. All of the cannabinoid agonists are acting on CB1 and CB2 receptors. Additionally, endocannabinoids such as anandamide and 2-arachyldonyl glycerol were defined in human body which activate endogenous cannabinoid receptors on mammalian tissue. Cannabinoid receptors, endocannabinoids and the enzymes which modulate synthesis and degradation of endocannabinoids were detected throughout the gastrointestinal canal, especially enteric nervous system. Many pharmacologic effects of cannabinoid system on gastrointestinal tract have been observed. At last decade, modulation of cannabinoid syste...