Ekonomik Faaliyet Kollarında COVID-19 Pandemi Etkisinin Çok Boyutlu Ölçekleme ve K-Ortalamalar Kümeleme Analiziyle İncelenmesi

Abstract

ÖzCOVID-19 pandemisinin tüm dünyaya yayılmasıyla ekonomik faaliyetlerde küresel bazda önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Türkiye bu durumdan global ve lokal bazda önemli düzeyde etkilenen ülkelerdendir. Çeşitli ekonomik faaliyet kollarında iş yeri ve istihdam sayıları bu etkinin gözlenebildiği önemli göstergelerdendir. Bu çalışmada; pandeminin hemen öncesi (2019 yılı) ile hızlı ve yoğun olarak görüldüğü erken dönem (2020 yılı) iş yeri sayıları ve zorunlu sigortalı çalışan sayıları, iller bazında incelenerek faaliyet kollarına göre pandeminin etkisinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Yöntem olarak istatistiksel veri analizi ve veri madenciliği tekniklerinden çok boyutlu ölçekleme ve kümeleme analizleri kullanılmıştır. Bu yöntemler yardımıyla elde edilen bulgular görselleştirilmiş ve çalışmanın amacı doğrultusunda yorumlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, iki yılın verileri karşılaştırıldığında, toplamda iş yeri sayısı ve zorunlu sigortalı çalışan sayısının arttığı görülmüştür. Faaliyet kolları bazında sonuçlar incelendiğinde değişimlerdeki pandemi etkisi göze çarpmaktadır. Mobiliteye dayalı ve pandemi tedbirlerinin engellediği faaliyet alanlarının iş yeri ve çalışan sayısı bakımından azalma yönünde etkilendiği görülmüştür. Öte yandan bu kısıtlamaların özellikle perakendecilik sektörlerini dijital ortamlara taşıyarak e-ticarette büyümeye sebep olması, posta ve kargo faaliyetlerinde yüksek oranlı artışa neden olmuştur. Bunun yanı sıra evde bakım faaliyetlerinin de pandemi etkisiyle en fazla artışın olduğu kollardan olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Pandemi̇ Dönemi̇ndeki̇ Uzaktan Eği̇ti̇m Sonrasi Okula Dönüş Süreci̇ni̇n Sinif Öğretmenleri̇ne Ve İlkokul Öğrenci̇leri̇ne Yansimalari

“…Çin'in Wuhan şehrinde ortaya çıkarak birçok ülkeyi etkileyen koronavirüs, 11 Mart 2020 tarihinde WHO tarafından pandemi olarak ilan edilmiştir (Sağlık Bakanlığı, 2022). Pandeminin; ekonomi, çevre, tarım, hayvancılık, turizm, ulaşım, ticaret, sağlık, madencilik, sanayi ve eğitim gibi pek çok insan faaliyeti üzerinde büyük etkileri olmuştur (Atalay, 2022;Haleem, 2020;Siche, 2020;Sözen, 2020). Koronavirüs, eğitim sistemlerinin şimdiye kadar karşılaştığı en büyük zorluklardan birisidir (Cui vd., 2023;Daniel, 2020;Maqsood vd., 2021).…”