Effects of the parasitic ichthyoxenus amurensis on the amur ide (leuciscus waleckii)

Abstract

ХУРААНГУЙЗагас нь хүнс тэжээлийн бас нэг баялаг бөгөөд олон зуун жилийн турш тэдгээрийг судалж, хамгаалан, ашиглаж ирсэн. Манай орны 3 ай савын гол, мөрөн, нуурт 2 анги, 8 баг, 13 овог, 44 төрөлд хамаарах 70 гаруй зүйл загас тархжээ. Хэрлэн голын дагуу хийгдсэн загасны паразитын судалгаагаар 3 зүйлийн загас илэрч байв. Судалгаанд хамрагдсан n=25 загасанд өвчний шинжилгээ хийхэд 8 тооны Амарын сугас (Leuciscus waleckii) загас Ichthyoxenus amurensis паразитаар халдварласан байв. Ichthyoxenus amurensis нь сугас загасны цээжний сэлүүрийн хоорондын болон хэвлийн арьсыг цоолон хэвлийн хөндийд нэвтэрдэг болох нь тогтоогдов. Ichthyoxenus amurensis зүйл шимэгчээр халдварласан загасны өсөлт удааширч, бие давжаарах, биеийн жин буурдаг болох нь батлагдав. Мөн Ichthyoxenus amurensis нь эм загасанд илүү шимэгчилж буйг судалгаагаар илрүүлэв. Хэрлэн голын сав газар дахь Амарын сугас загасанд Ichthyoxenus amurensis зүйл шимэгчилж буйг анх тутам илрүүлсэн болно. ТҮЛХҮҮР ҮГ: Ichthyoxenus amurensis, паразит, биеийн өсөлт, тарга авалт ОРШИЛ Сүүлийн жилүүдэд загас, загасан бүтээгдэхүүний дэлхий нийтийн эрэлт, хэрэгцээ эрс нэмэгдэж байгаатай уялдан загас судлалын суурь судалгаа олон чиглэл,өргөн цар хүрээтэй хийгдэж байна. Манай орны хувьд 1942 оноос загасны биологи, экологийн судалгаа хийгдэж эхэлсэн [1]. Усан санд маш хурдан тархдаг өвчнүүд загасны өсөлт хөгжил, морфологи, физиологийн бүтэц, загасны тоо толгойд сөргөөр нөлөөлдөг [2]. Монгол орны агнуурын загасны халдварт болон паразиттах өвчний судалгааг нарийвчлан хийж, халдварын эрчимжил, үүсгэгчийн биологи, экологийг судлах нь эпизоотологи, эдийн засагт төдийгүй хүнсний аюулгүй байдлыг сахин хамгаалахад чухал ач холбогдолтой болох юм. Ichthyoxenus нь үе хөлтний хүрээний Cymothoida овгийн хавч юм. Энэ нь аль ч усан санд амьдрах чадвартай ба олон улсын нийтлэг зүйлийн нэршил нь "Sea lice" буюу "Загасны бөөс" юм [3]. Сибирь болон төв Ази, Европ даяар хамгийн өргөн тархсан байдаг. Ichthyoxenus amurensis зууван дугуй, хавтгайдуу хэлбэртэй, цайвар шар өнгөтэй. Бөөрөнхий 2 ниймэл нүдтэй, 7 хос хөлтэй, амны хэсэгтээ хөхүүл 2 соруултай. Энэхүү соруулууд нь аливаа амьд биед өөрийгөө DOI: https://doi.org/10.5564/mjas.v25i03.1166