U n c o r r e c t e d DİYABET, OKSİDATİF STRES VE ENDOTEL DİSFONKSİYONU Özet Kardiyovasküler hastalıklar, diyabetik hastalarda en sık görülen morbidite ve mortalite nedenidir. Diyabette endotel disfonksiyonunda oksitadif stres önemli bir rol oynamaktadır. Oksidatif stres durumlarında, serbest oksijen radikalleri insülin direncini arttırıp pankreas beta hücrelerini de etkileyebilir. Diyabetin patogenezinin anlaşılmasında çeşitli deneysel modeller hayvanlarda oluşturulmakta olup özellikle yağlı diyet içerenler, insülin direnci oluşturduğundan tip 2 diyabeti en iyi taklit eden modellerdir. Diyabette lipid peroksidasyonunda da bir artış olduğu bilinmektedir. Bu durum yine oksidatif stresle ilişkilidir. Diyabette endotel disfonksiyonu, vazokonstrüksiyon ve vazodilatasyon arasında dengesizlikle kendini gösterir. Büyük boy arterlerde nitrik oksit, endotele bağlı gevşemede ana rolü üstlenmektedir. Nitrik oksidin anormal üretimi ya da yanıtının diyabette görülen vasküler ve endotel disfonksiyonuna katkıda bulunmaktadır. Oksidatif stres, nitrik oksit düzeylerini azaltır ve endotel bağımlı vazodilatasyonun bozulmasına neden olur. Bu nedenle son yıllarda diyabetik komplikasyonların tedavisine yönelik araştırmalar, antioksidan maddelere odaklanmıştır. Tedavide amaç oksidatif stresi, lipid ve glukoz düzeylerini düşürmektir. Böylelikle endotel disfonksiyonu iyileştirilip diyabete bağlı vasküler komplikasyonların önüne geçilebilir.
AbstractCardiovascular diseases are the most common cause of morbidity and mortality in diabetic patients. Oxidative stress plays an important role in diabetic endothelial dysfunction. Free oxygen radicals may increase insulin resistance and affect pancreatic beta cells under conditions of oxidative stress. Several experimental animal models to understand the diabetes pathogenesis have been developed, and the model including high fat diet which leads to insulin resistance is the best animal model to mimic type 2 diabetes. In diabetes, it is well known that there is an increase in lipid peroxidation in diabetic cases. This condition is also associated with oxidative stress. Endothelial dysfunction creates imbalance between vasoconstriction and vasodilatation. In large arteries, nitric oxide plays a main role in endothelium-dependent vasodilatation. Abnormal production or response of nitric oxide contributes vascular and endothelial dysfunction in diabetes. Oxidative stress reduces the levels of nitric oxide and diminishes endothelium-dependent vasodilatation. In recent years, therefore, the studies to treat the diabetic complications have focused on antioxidant agents.The goal of the treatment is to decrease oxidative stress, as well as lipid and glucose levels.Thus, endothelial dysfunction may be ameliorated and diabetic vascular complications can be avoided.