Dziesięć „plag Egipskich” – Analiza Współczesnych Zagrożeń Dla Demokracji W Egipcie

Abstract

Autorzy ksi¹¿ki Democration in the Arab World, opublikowanej przez RAND -National Defense Research Institute, analizuj¹c przemiany zachodz¹ce podczas tzw. Arabskiej wiosny odwo³ali siê do procesów demokratycznych wystêpuj¹cych w ró¿nych czêoeciach oewiata, w tym miêdzy innymi w Europie OErodkowej, Ameryce £aciñskiej czy Azji. Ich celem, oprócz wskazania ró¿nic i podobieñstw rozpatrywanych wydarzeñ, by³o tak¿e ukazanie, w jaki sposób oraz w jakim stopniu pañstwa muzu³mañskie mog¹ wykorzystaae demokratyczne dooewiadczenia swoich poprzedników, a tym samym ustrzec siê towarzysz¹cych im b³êdów, problemów czy pora¿ek (Democratization, 2013).Jednym z bardziej interesuj¹cych przypadków s¹ wydarzenia, które wyst¹pi³y w Egipcie po 2011 r. Mo¿na je rozpatrywaae z uwzglêdnieniem bardzo ró¿nych kwestii. Celem tekstu jest zaprezentowanie ró¿norodnych czynników bêd¹cych utrudnieniem lub zagro¿eniem dla wspó³czesnej egipskiej demokracji. Skoncentrowano siê przy tym jednak nie tylko na ich krótkiej charakterystyce, ale równie¿ próbie systematyzacji dokonanej przy pomocy koncepcji triady czynników antydemokratycznych (TCA), która wskazuje na g³ówne determinanty os³abiaj¹ce lub wrêcz niweluj¹ce procesy demokratyczne zachodz¹ce we wspó³czesnym oewiecie. W nawi¹zaniu do publikacji pt. Democration in the Arab World postawiono ponadto nastêpuj¹ce pytania badawcze: Czy zagro¿enia dla demokracji w Egipcie, rozpatrywane na tle dooewiadczeñ innych pañstw, s¹ podobne czy te¿ ca³kowicie odmienne? Jakie s¹ ich g³ówne przyczyny? Do najwa¿niejszych czynników os³abiaj¹cych lub destabilizuj¹cych tendencje demokratyczne we wspó³czesnym Egipcie zaliczyae mo¿na miêdzy innymi dziesiêae poni¿szych determinantów symbolicznie nawi¹zuj¹cych do os³awionych "plag egipskich". S¹ to:1. S³abooeae rozwi¹zañ demokratycznych i brak tradycji demokratycznych, co jest zwi¹zane z intensywnooeci¹ oraz d³ug¹ dominacj¹ systemu autorytarnego w Egipcie. OEwiadcz¹ o tym bardzo liczne przes³anki, jak choaeby przeoeladowanie opozycji czy stosowane rozwi¹zania prawne (np. zapisy konstytucyjne z 1971 r. oraz ich póŸniejsze modyfikacje) (Kienle, 2000;Ruthendorf, 2008). W ich wyniku w Egipcie nieprzerwanie od 1981 roku obowi¹zywa³ stan wyj¹tkowy, a w latach 1981-2000 jedynym kandydatem na urz¹d prezydenta by³ H. Mubarak, uzyskuj¹c wyniki oewiadcz¹ce o jego wrêcz "powszechnym poparciu" (Lipa, 2013). Praktyki antydemokratyczne mia³y oczywioecie miejsce zarówno wczeoeniej (choaeby za rz¹dów A. Sadata), jak i póŸniej, czego dowodzi m.in. krwawe t³umienie protestów czy "rozprawienie siê" przez prezydenta al-Sisiego z Bractwem Muzu³mañskim. Klasycznym tego przyk³adem by³y tak¿e dekrety wydane przez prezydenta Mohammeda Mursiego w listopadzie 2012 r., na mocy których przyjêto, ¿e ¿aden organ pañstwowy, w tym nawet s¹d najwy¿szy, nie mo¿e uniewa¿niae