Drenaj Alan-Oran Metodu Kullanılarak Nehir Akım Verilerinin Yanlılık Düzeltmesi ile Doğruluğunun İncelenmesi

Abstract

ÖzSu kaynaklarının planlanma süreçleri içerisinde havza modelleme çalışmalarında kullanılabilecek meteorolojik ve hidrolojik parametrelerin detaylı bir şekilde araştırılması oldukça önemlidir. Özellikle baraj, gölet, köprü, menfez gibi su yapıları tasarlanırken, uzun periyotları kapsayan verilerin eksiksiz olması, noksan olması halinde ise uygun yöntemlerle tahmin edilebilmesi gerekmektedir. Ancak birçok sebepten ötürü bu verilerin tam olamadığı görülebilmektedir. Eğer akım ölçümü su yapısının planlandığı yerde yapılamıyor ise mevcut verilerin istenilen bölgeye doğru bir şekilde taşınabilmesi gerekebilir. Bu kapsamda Drenaj Alan-Oran (DAR) yöntemi, bahsedilen ölçümlerin taşınmasında kullanılan metotlardan biridir. Bu çalışmada, Doğu Akdeniz Havzası'ndaki Elektrik İşleri Etüt İdaresi (EİEİ) tarafından işletilmiş olan 1712, 1717 ve 1721 nolu Akım Gözlem İstasyonlarının (AGİ) gözlemlenmiş akım verilerinden faydalanılmıştır. 1987-2011 yılları arası aylık akım verileri değerlendirilmiş olup, 1712 nolu istasyonun verileri, birbirlerinden farklı uzaklıktaki 1717 ve 1721 nolu istasyonların bulunduğu konuma DAR metodu ile taşınmıştır. Elde edilen değerler orijinal (ham) veriler ile karşılaştırılarak yöntemin doğruluğu sınanmıştır. Ayrıca Yanlılık Düzeltmesi (Bias Correction) uygulandığında taşınan verilerin gözlenen veriler ile ne oranda yakınsak olduğu irdelenmiştir. Çalışma sonucunda Yanlılık Düzeltmesi ile ortaya konan hesapların düzeltme yapılmadan taşınan değerlere göre orijinal veriler açısından daha yakın değerler verdiği görülmüştür. Dolayısı ile su kaynaklarının doğru ve etkili yönetimi aşamaları düşünüldüğünde eksik akımların tamamlanması çalışmalarında havza genelindeki eşdeğer gözlem istasyonları verilerinin drenaj alanlarına göre düzeltmeleri yapılarak taşınmasının tasarım ve maliyet hesaplamalarına olumlu anlamda etki yapabileceği öngörülmektedir.