Dördüncü Sanayi̇ Devri̇mi̇ Başlarken Uluslararasi Rekabet Gücü Kavramini Yeni̇den Düşünmek

Abstract

2008 Küresel Finansal Krizi’nin ardından, içinde bulunduğumuz dönemde; Neoliberal küreselleşmenin sonuna gelindiği, yeni bir Soğuk Savaş’a doğru gidildiği ve hegemonun değişip değişmeyeceği tartışılmaktadır. Ancak, pek çok belirsizliğin toz dumanı içinde, küresel ekonomik düzen değişmekte ve 4. Sanayi Devrimi olarak adlandırılan yapay zekâ, nesnelerin interneti, kuantum bilgisayarlar gibi yeni teknolojilere geçiş de başlamaktadır. Bu durum, uluslararası iş bölümü hiyerarşisi içinde kaymalara işaret etmektedir. Gerek hegemonya mücadelesi içindeki ABD ve Çin arasında gerek gelişmiş ülkelerin kendi aralarında teknolojik gelişme ve uluslararası rekabetçilik yarışı hızlanmıştır. Uluslararası iş bölümünde daha iyi bir konumda olma çabası içindeki, başta Türkiye olmak üzere, tüm GOÜ’ler için ise karşılarına çıkacak fırsat pencerelerini yakalayarak, yeni kilit sektörlerde uluslararası rekabet gücü kazanmak, eldekileri korumak kadar önemli olacaktır. O nedenle, bu çalışmada, yeni sanayi devriminin şafağında, uluslararası rekabetçilik kavramının yeniden önem kazanmaktadır. Uluslararası rekabetçilik kavramı, uzun bir süre, literatürde firma, sektör ve ülke düzeyinde hesaplanmasına karşılık, büyük ölçüde “tanımlanmaksızın ölçülmeye çalışılan” bir kavram olmuştur. O nedenle, bu çalışmada bu kavramın tanımlanması üzerinde durulmaktadır. Uluslararası rekabetçilik açısından; teknolojik yenilik kapasitesi, markalaşma, ürün kalitesi, satış sonrası hizmetler gibi ülkenin ticaret performansına etki eden nitel faktörlerin sayısallaştırılması güç olduğundan, bu kavramın, çalışmada ağırlık verilen ülke ve sektör düzeyindeki ölçümlerinde, fiyat rekabetine indirgendiği anlaşılmaktadır. Bu durum, uluslararası rekabetçiliğe ilişkin ölçüm ve karşılaştırma yapabilmek uğruna, gerçekte uluslararası rekabetçiliğin en önemli bileşenlerinden olan fiyat dışı unsurların göz ardı edildiğine işaret etmektedir. Ayrıca uluslararası rekabetçilik kavramı, gerçekte aralarında büyük farklılık olmasına karşın, sıklıkla karşılaştırmalı üstünlüklerle birbiri yerine kullanılmaktadır. Karşılaştırmalı Üstünlükler Kuramı, fiyat rekabetinin, maliyet düşüklüğü temelinde ele alınmasına dayanmaktadır. Uluslararası rekabetçilik kavramı ise, fiyat ve fiyat dışı rekabet bileşenlerinden oluşan, firma, sektör ve ülke düzeylerinde ele alınabilen, zaman içinde belirleyicileri değiştiğinde değişen dinamik yapıda bir kavramdır. Uluslararası rekabetçilik kavramı, karşılaştırmalı üstünlükler kavramı ile aynı şeymiş gibi ele alınırken, aralarındaki bu farklılıkların göz ardı edildiği anlaşılmaktadır.