Doğal Afet Sigortalarında Karar Alma Sorunları: Kamusal Müdahaleler

Abstract

Bu çalışmada doğal afet sigortalarına ilişkin kararlar, davranışsal literatür üzerinden incelenmekte ve kamusal müdahaleler önerilmektedir. Doğal afetlerin gerçekleşme olasılığı düşük ancak sonuçları büyüktür. Doğal afet sigortalarında, risk ve belirsizliğin diğer piyasalara göre daha fazla olması, karar alma sorunlarının daha sık görülmesine yol açmaktadır. Sezgisel düşünme, sistematik önyargılar, öğrenme hataları, sosyal normlar ve sosyal karşılaştırmalar, kamu yardımları ve politik çıkarlar rasyonel olmayan kararlar alınmasına neden olmaktadır. Afet sigortası talep edenler, arz edenler ve düzenleyici bir kurum olarak faaliyet gösteren kamu kesiminin rasyonel davranmaması yetersiz sigorta kapsamına neden olmaktadır. Yetersiz sigorta kapsamı, bireysel ve sosyal refahta kayıplara yol açmakta, devletin örtük mali yükümlülüklerini artırmaktadır. Zorunlu sigorta, çerçeveleme, çok yıllı sigorta sözleşmeleri gibi asimetrik paternalist politik araçlar, karar alma sorunlarını hafifletebilir. Sigortacılık sözleşmelerine ilişkin regülasyonlar ve kamu-özel ortaklıkları piyasa başarısızlıklarını giderebilir.

Political Economy of Natural Disaster Measures

“…Afet öncesi binaların güçlendirilmesi için ya da herhangi bir hasar olasılığına karşı sigorta yaptırmak için yapılacak harcamaların faydası kısa vadede ortaya çıkmaz. Bu nedenle bireyler bu tür yatırımları boşuna yapılan harcamalar olarak değerlendirebilmektedirler (Kunreuther, Meyer & Michel-Kerjan, 2013;Kuntreuther & Pauly, 2014;Kunreuther, 2015;2016, Altun, 2018. Doğal afetin belirsizliği de, cari döneme, gelecek dönemden daha fazla ağırlık verme, belirsizlik durumunda seçim yapmayı erteleme, risk olasılıklarını aşırı iyimser şekilde değerlendirme, statüko yanlılığı gibi sistematik önyargılara yol açmaktadır.…”