Di̇yarbeki̇r Şer’i̇yye Si̇ci̇lleri̇nde Âmi̇d Mahkemesi̇’ni̇n Nafaka Konulu Bazi İçti̇hatlarinin İncelenmes

Abstract

Diyarbekir’de, 16 ve 18’inci yüzyıl arasına tekabül eden kadı sicil ve defterlerinin bazıları günümüz Türkçesine çevrilmiştir. Bu çalışmada, Diyarbekir şer’iyye sicillerinde 18’inci yüzyıl Âmid Mahkemesi’nin 3709, 3715, 3754, 3789 ve 3828 numaralı sicilleri incelenmektedir. Bu siciller arasında, Âmid Mahkemesi’nin otuz dokuz içtihadı nafaka hakkındadır. Bu kararların gün ışığına çıkartılmasına ek olarak Türk ve İslâm hukukları huzurunda kıyaslanması, anlamlı akademik çaba sayılabilir. Değerlendirilen içtihatlarda görülmektedir ki, İslâm Aile Hukuku’ndaki evlilik, hısımlık ve evlâtlık nafakaları ile Türk Aile Hukuku’ndaki tedbir, iştirak, yoksulluk ve yardım nafakaları arasında, nafakanın süresi ve şartları bakımından önemli farklar bulunmaktadır. Muhâlea/hul çeşidi boşanmalar yanı sıra, taşınmazların paraya çevrilmesinde de Türk Hukuku’ndan ciddî ayrışmalar fark edilmektedir. Ayrıca, 18’inci yüzyıl Diyarbekir Âmid Mahkemesi sadece Müslümanlara değil, gayrimüslimlere de hizmet vermiştir. Böylece, nafaka hakkında otuz dokuz kararın yorumlanmasıyla, 18’inci yüzyılda Âmid’deki kadınlarla bakıma muhtaç çocukların sosyal ve ekonomik durumları ortaya konulmak istenmektedir.