Discontinuity of Funerary Rites in Late Praehistory of the Central Balkans

Abstract

*Apstrakt: Imajući u vidu da je mlađa praistorija centralnog Balkana zasnovana skoro isključivo na tumačenju arheoloških ostataka nalaženih u grobovima, namera ovog rada je da preispita teorijske pretpostavke na kojima počiva istraživanje grobova u ovdašnjoj arheologiji. Pošto se obrazlože problemi i ograničenja vezana za tradicionalni, kulturno-istorijski pristup pogrebnim praksama, drugi deo rada ima za cilj da ukaže kako promena teorijske perspektive za posledicu može da ima sasvim drugačije uvide u dokaznu moć posmrtnih običaja u arheologiji i da stoga doprinese novim interpretativnim rešenjima.Ključne reči: posmrtni ritual, dis/kontinuitet posmrtnog rituala, teorija prakse, mlađa praistorija centralnog Balkan, Glasinac, Pilatovići Kulturno-istorijska arheologija i problem kontinuiteta Kada je reč o arheološkom istraživanju posmrtnih rituala iz mlađe praistorije centralnog Balkana, može se primetiti da je tumačenje ovog perioda tokom 20. veka obeležio jedan izrazito konzervativan istraživački trend. Izuzev nekolicine radova koji pojavu "kneževskih grobova" interpretira rukovodeći se procesnim teorijskim modelima (Babić 2004;Palavestra 1994Palavestra , 1995, u praksama ovdašnje arheologije je, zapravo, i dalje veoma odomaćen kulturno-istorijski pristup po kojem se grob, tj. način sahranjivanja tretira kao predmet klasifikacije u okviru kulturnih/arheoloških grupa. Teorijske pretpostavke na kojima počiva ovaj pristup pripadaju intelektualnoj tradiciji 19. i početka 20. veka i kao takve odavno su napuštene u okviru opšte antropološke teorije o posmrtnim * Članak je rezultat rada na projektu Arheološka kultura i identitet na Zapadnom Balkanu, br. 177008, koji finansira Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Republike Srbije, i predstavlja proširenu verziju izlaganja na arheološkoj konferenciji "Srpska arheologija između teorije i činjenica V -arheologija između artefakata i ekofakata" (2017), Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu.