Dernek Sosyoloji̇si̇ Yolunda Bi̇r Deneme: Si̇egerland Atatürkçü Düşünce Derneği̇ Üzeri̇nde Sosyoloji̇k Tetki̇kler

Abstract

ÖzDerneklere sosyolojik bir yaklaşım ve bunların toplumsal rollerinin ortaya çıkarılması ufuk açıcı bir bakış açısı sağlamaktadır. Gelişmekte olan bu sosyolojik araştırma alanı, derneklerin muhtelif biçimlerinin analizini ve derneksel yaşamın doğasının incelenmesini içerir. Demokratik bir ülkenin olmazsa olmaz sivil toplum kurumları arasında olan dernekler; siyasi, sosyal, hukuki, ekonomik, vs. her alanda Türk toplumunu yakından ilgilendirmekte ve halkın yaşam biçimlerini şekillendirmektedir. Araştırmanın amacı, Siegerland Atatürkçü Düşünce Derneği'nin (SADD) sosyolojik bir analizini sunarak, Almanya'ya göç eden Türk mültecilerin kurduğu bir sivil toplum kuruluşu olan derneğin örgütsel kültürü, özellikle bu kültürün üyeler tarafından algılanma, içselleştirilme ve yeniden üretilme biçimlerinin ortaya çıkarılmasıdır. Araştırmanın ana verileri; Dernek Başkanı, Dernek Sekreteri ve 11 kişiden oluşan dernek görevli ve üyeleri ile 04.04.2019-20.11.2019 tarihleri arasında gerçekleştirilen derinlemesine mülakata dayanmaktadır. Araştırma sonucunda derneğin, Almanya'da bulunan Türk göçmenlerin entegrasyonunda ve Türk toplumunun sosyo-kültürel ve ekonomik sorunlarının çözümünde rol oynadığı, üyelerin; Atatürk ile anavatan Türkiye'yi özdeşleştirdiği ve vatandaşlık, kimlik ve mensubiyet olgusunu da yine Atatürk üzerinden kurguladığı gözlemlenmiştir. Bunların dışında derneğin aktif olarak; gezi etkinlikleri, milli kutlamalar, spor faaliyetleri ve geleneksel kahvaltılar düzenleyerek, Türklük kimliğini çeşitli gündelik yaşamsal pratiklerle yeniden ürettiği müşahede edilmiştir. Dernek Sosyolojisi üzerine gerçekleştirilen çalışmaların, derneğin üyeler tarafından algılanış biçimi ve şahıslara olan etkilerinden ziyade faaliyet gösterdiği topluma ve siyasal sisteme olan demokratik etkisine odaklandığı gözlemlenmiştir. Ancak, bu çalışma ile yapısal-fonksiyonel çalışmalara nazaran birey odaklı, sembolik-etkileşimci ve/veya Weberyan çalışmaların da dernekleri anlamada yarar sağlayabileceği gösterilmek hedeflenmiştir.