Değerler Eği̇ti̇mi̇ Bağlaminda Hizir Bi̇n Yakub’un Cevâhi̇rü’l-Me’ânî Adli Eseri̇ni̇n İncelenmesi̇

Abstract

İnsanları birbirine bağlayan, toplumun devamını sağlayan değerler kültürel ve toplumsal olarak bir arada yaşama imkânı sunan unsurların başında gelir. Değerler, kişilerin ve toplumların davranış biçimlerini ve yaşayışlarını etkiler. Eğitimin amacı bireye sadece bilgi aktarmak değil belirlenmiş öğretim programlarının dışında bazı alışkanlık, değer ve tutumları da kazandırmaktır. Ülkemizde uygulanan eğitim sisteminde, ders kitapları temel ders malzemesi konumundadır. Ders kitaplarındaki metinlerde, kültürel ve toplumsal değerlerin yabancı kaynaklardan değil, yerli kaynaklardan temin edilmesi öğrencilerin değerleri kazanma sürecini olumlu yönde etkileyecektir. Bu açıdan bakıldığında Türk diline ait eserlerin önemi bir kat daha artmaktadır. Bu eserlerden biri, dinî ve tasavvufi nitelik

Use of Classical Turkish Literature Texts in Values Education: A Case of Poetic Nasihatname

“…Buna karşın araştırmada dikkate sunulan altı manzum nasihatname örnekleminde görüldüğü üzere klasik Türk edebiyatı dürüstlük, adalet, sözünü bilme, yardımseverlik ve yardımseverliğin bir alt değeri olan cömertlik, tokgözlülük, alçakgönüllülük, saygı, sabır ve yumuşak başlılık gibi millî-manevi ve evrensel değerlerin kuşaktan kuşağa nakledilmesi ve böylece erdemli insanlardan müteşekkil bir medeniyetin inşası noktasında yalnızca müstakil nasihatnameler açısından dahi irdelendiğinde benzersiz büyüklük ve derinlikte bir memba alanıdır. Klasik Türk edebiyatı metinlerinin değerler eğitiminde kullanımı üzerine kaleme alınmış önceki çalışmalarda da Pendnâme-i Zarîfî (Akpınar, 2015), Lutfiyye-i Vehbî (Güler, 2015) gibi nasihatnamelerden; Yusuf u Züleyha (Öztürk, 2005), Hayriyye (Kayak, 2011); İskendername, Mantıku't-Tayr, Garipnâme, Süheyl ü Nev-bahar (Sucu, 2012ve Kurtoğlu 2016, Bûstân ve Risâletü'n-Nushiyye (Demir, 2016), Hüsn ü Aşk (Altun vd., 2019), Ahbârü'l-'İber (Işık, 2019), Cevâhirü'l-Me'ânî (Direkci, 2019), Adlî Divanı (Bayram, 2018) gibi müstakil mesnevi ve divanlardan yahut kaside gibi belirli bir nazım biçiminden (Beyhan ve Yazar, 2017) bahisle klasik Türk edebiyatı ürünlerinin değer telkini açısından kapsamlı bir içeriğe sahip olduğu ve bu içeriklerin değer aktarımını sağlamadaki derinliği örnek dizeler üzerinden defaatle vurgulanmıştır.…”

“…yüzyıl şairlerinden Za'îfî'nin Ahbârü'l-'İber adlı mesnevisini inceleyerek doğrulamaya çalışmıştır. Direkci (2019), XV. yüzyılda kaleme alınan, dinî-tasavvufi muhtevalı Cevâhirü'l-Me'ânî adlı mesneviyi Millî Eğitim Bakanlığının yürürlükteki öğretim programlarında belirlediği kök değerlere dair gönderimleri açısından betimlediği çalışmasında bu değerlerden öz denetimin yirmi üç, sorumluluğun yirmi bir, sabrın on bir, sevginin dokuz, adaletin sekiz, yardımseverliğin sekiz, dostluğun altı, saygının üç, vatanseverliğin iki yerde işlendiği tespit etmiştir.…”

“…They have pointed out the importance of bringing young generations together with the distinguished examples of classical Turkish literature, a pillar of national and moral values, so that they can establish a strong link with their past and organize their future (Işıksalan, 2000;Öztürk, 2005;Kurtoğlu, 2016). Studies argue that if these texts, which are very important in terms of children's education, are simplified and used more frequently through various activities and practices as educational materials, young generations will know classical Turkish literature more accurately and develop interest in and curiosity for this literary peri-od (Emiroğlu, 2010;Kayak, 2011;Bayram, 2012;Taş, 2016, Altun et al, 2019Özdemir, 2019;Direkci, 2019). These studies also suggest that a subject under the name of "values education" should be included in the curriculum and the classical Turkish literature texts in the textbooks should be revised (Solmaz, 2016).…”

Türkçe Dersi̇ Öğreti̇m Programi’nda Yer Alan Kök Değerler Açisindan Rafadan Tayfa Çi̇zgi̇ Fi̇lmi̇ni̇n İncelenmesi̇

“…Buna ilişkin görsel aşağıda Resim 1'de verilmiştir. Direkçi (2019) incelemiş olduğu eserde, bu çalışma ile benzer olarak en fazla yer verilen değer olarak öz denetimi en az yer verilen değer olarak da vatanseverliği tespit etmiştir. Şahin (2019)'in çalışması da Rafadan Tayfa üzerine olmasına rağmen farklı tespitler içermektedir.…”

How Has the Pandemic Affected Social Values? From the Perspective of Pre-Service Teachers, Is it Erosion or Gain?

“…Values, which are cultural sources that keep societies together, are also the totality of the social, cultural, economic and scientific experiences of a nation (Canatan, 2008;Direkci, 2019;TDK, 2021). The transfer of values, which are elements of cultural heritage, is one of the most important elements that keep nations alive (Bars, 2017, Ayaydın & Ayaydın, 2018.…”