Εισαγωγή: Η λήψη κλινικών αποφάσεων θεωρείται ο πυρήνας των κλινικώνεπιστημών, αφού συνιστά τον τρόπο διαχείρισης των προσφερομένων πληροφοριών,ώστε να επιλυθεί ένα κλινικό πρόβλημα. Στην Ελλάδα, όμως, δεν υπάρχουνερευνητικά δεδομένα σχετικά με τη διαδικασία λήψης κλινικών αποφάσεων απόνοσηλευτές.Σκοπός: Η ταυτοποίηση των κλινικών νοσηλευτικών αποφάσεων σε ΜονάδεςΕντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στην Ελλάδα, η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίολαμβάνονται και των παραγόντων που τις επηρεάζουν.Μέθοδος: Η μελέτη ήταν πολυμεθοδολογική και πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις.Στη φάση Ι διεξήχθη ποιοτική μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 23 νοσηλευτές ΜΕΘ,που επιλέχθηκαν με σκόπιμη δειγματοληψία, συμπληρώνοντας πρωτότυπαημερολόγια καταγραφής αποφάσεων. Η ανάλυση των δεδομένων έγινε με τη μέθοδοτης ανάλυσης περιεχομένου. Στη φάση ΙΙ διεξήχθη ποιοτική μελέτη με τη συμμετοχή22 νοσηλευτών ΜΕΘ, οι οποίοι επιλέχθηκαν με σκόπιμη δειγματοληψία καικατανεμήθηκαν σε τέσσερις ομάδες εστιασμένης συζήτησης. Η ανάλυση τωνδεδομένων έγινε μετά από απομαγνητοφώνηση των συζητήσεωνμε τη μέθοδοανάλυσης περιεχομένου. Στη φάση ΙΙΙ διεξήχθη ποσοτική, περιγραφική μελέτη μεσυγχρονικές συσχετίσεις σε δείγμα ευκολίας νοσηλευτών ΜΕΘ (n=381). Για τησυλλογή των ποσοτικών δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν: α) έντυπο συλλογήςδημογραφικών, επαγγελματικών και εργασιακών δεδομένων των νοσηλευτών και τωνΜΕΘ που εργάζονταν, β) το Ερωτηματολόγιο Λήψης Νοσηλευτικών Αποφάσεων(NDMI_sv) των Lauri & Salantera (2002), 24 ερωτήσεων, με τη συνολική τουβαθμολογία να κυμαίνεται από 24-120 βαθμούς και γ) το ΕρωτηματολόγιοΔιερεύνησης Παραγόντων που Επηρεάζουν τη Λήψη Κλινικών ΝοσηλευτικώνΑποφάσεων στη ΜΕΘ (F.I.N.DE.M.), 60 ερωτήσεων, που δημιουργήθηκε με βάση τααποτελέσματα της φάσης ΙΙ της παρούσας μελέτης και η συνολική βαθμολογίαλάμβανε τιμές 60 - 300. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με τα λογισμικάSPSS v17.O και AMOS.Αποτελέσματα: Από την ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων στη φάση Ι της μελέτηςπροέκυψαν οκτώ πυρηνικές κατηγορίες, που αφορούν σε κλινικές νοσηλευτικέςαποφάσεις: 1) αξιολόγησης, 2) διάγνωσης, 3) πρόληψης, 4) παρέμβασης, 5)επικοινωνίας με τους ασθενείς ή/και τους οικείους τους, 6) αναζήτησης πληροφοριώνγια τον ασθενή, 7) καθορισμού προτεραιοτήτων και 8) επικοινωνίας με το υπόλοιποπροσωπικό της ΜΕΘ. Από την ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων της φάσης ΙΙπροέκυψε ότι η διαδικασία λήψης κλινικών νοσηλευτικών αποφάσεων αποτελείται από έξι στάδια: α) αναγνώρισης της ανάγκης για τη λήψη απόφασης, β) συλλογήςπληροφοριών, γ) επεξεργασίας πληροφοριών, δ) σχεδιασμού της δράσης, ε) επιλογήςτης δράσης και στ) ελέγχου των αποτελεσμάτων. Κατά τη διαδικασία αυτήεπιστρατεύονται οι ακόλουθες γνωστικές προσεγγίσεις της κλινικής κρίσης: 1) ηαναλυτική σκέψη, ή 2) η διαισθητική σκέψη, ή 3) ο συνδυασμός αναλυτικής καιδιαισθητικής σκέψης. Η ως άνω διαδικασία θεμελιώνεται θεωρητικά στο μοντέλο τουΓνωστικού Συνεχούς του Hammond (1980). Οι παράγοντες που επηρεάζουν τιςνοσηλευτικές αποφάσεις κατηγοριοποιήθηκαν σε τρεις πυρηνικές κατηγορίες: 1) τουςπαράγοντες που σχετίζονται με το κλινικό πρόβλημα, 2) τους παράγοντες πουσχετίζονται με τον αποφασίζοντα νοσηλευτή και 3) τους παράγοντες που σχετίζονταιμε το πλαίσιο λήψης απόφασης. Από την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων τηςφάσης ΙΙΙ της μελέτης προέκυψε ότι οι κλινικές αποφάσεις των νοσηλευτώνλαμβάνονται με συνδυασμό αναλυτικής και διαισθητικής σκέψης (συνολικήβαθμολογία: 71,6±5,2 στην κλίμακα NDMI_sv). Από την ανάλυση παλινδρόμησης(ANOVA) βρέθηκε πως οι παράγοντες που επιδρούν στη γνωστική στρατηγικήλήψης κλινικών νοσηλευτικών αποφάσεων είναι το εκπαιδευτικό επίπεδο (p=0,041),το επίπεδο νοσηλευτικής στελέχωσης στη ΜΕΘ (p=0,001) και η κλινική νοσηλευτικήεμπειρία στη ΜΕΘ (p=0,003). Επίσης, η διερευνητική και επιβεβαιωτική ανάλυσητων μεταβλητών του Ερωτηματολογίου F.I.N.DE.M ανέδειξε ένα μοντέλο 8παραγόντων που εξηγούν το 51,8% της συνολικής διακύμανσης: 1) πολυπλοκότητα& συνθήκες επίλυσης του κλινικού προβλήματος, 2) γνώσεις & επίγνωση, 3)υπευθυνότητα & συνεργασία, 4) χαρακτηριστικά της Διοίκησης της ΜΕΘ, 5) γνώσητου ασθενή, 6) ελκυστικό εργασιακό περιβάλλον στη ΜΕΘ, 7) χαρακτηριστικά τουασθενή και 8) σαφείς επαγγελματικές ευθύνες των νοσηλευτών. Για τουςσυμμετέχοντες τα αποτελέσματα της ανάλυσης παλινδρόμησης έδειξαν ότι ηπολυπλοκότητα & οι συνθήκες επίλυσης του κλινικού προβλήματος συσχετίζονται μετο εκπαιδευτικό επίπεδο (p=0,006), οι γνώσεις και η επίγνωση των ικανοτήτων τουαποφασίζοντα συσχετίζονται με την εμπειρία του (p<0,001), η υπευθυνότητα &συνεργασία του αποφασίζοντα με το επίπεδο στελέχωσης (p=0,042) και την κλινικήτου εμπειρία (p<0,001), τα χαρακτηριστικά της Διοίκησης με κανένα χαρακτηριστικότου αποφασίζοντα, η γνώση του ασθενή με το χαμηλό επίπεδο στελέχωσης (p=0,034)και την κλινική εμπειρία (p=0,001), το ελκυστικό εργασιακό περιβάλλον της ΜΕΘ μετο μέγεθός της (p=0,028), τα χαρακτηριστικά του ασθενή με το επίπεδο στελέχωσης(p=0,021) και την κλινική εμπειρία των νοσηλευτών (p<0,001) και οι σαφείςεπαγγελματικές ευθύνες των νοσηλευτών με το εκπαιδευτικό τους επίπεδο (p=0,002)και το επίπεδο στελέχωσης των ΜΕΘ (p=0,05).Συμπεράσματα: Οι νοσηλευτές λαμβάνουν πολλαπλές κλινικές αποφάσεις, μεσυνδυασμό της αναλυτικής σκέψης και της διαίσθησής τους μέσα από μία διαδικασίαέξι σταδίων. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που τις επηρεάζουν είναι οι γνώσεις καιη επίγνωση των ορίων και των ικανοτήτων των νοσηλευτών, η υπευθυνότητα καισυνεργασία των αποφασιζόντων, οι σαφείς επαγγελματικές ευθύνες των νοσηλευτώνστη ΜΕΘ και η βαθιά γνώση των ασθενών.