Dealing with Undeniable Differences in Thessaloniki’s Solidarity Economy of Food

Abstract

In the context of capitalist crisis, a re-emergence of reciprocal economic relationships has been praised by postcapitalist researchers. Self-organised solidarity food economies have indeed brought promise of democratic change. However, this article draws on two years of fieldwork in Thessaloniki to develop Iris Young’s Politics of Difference in order to challenge the view of solidarity economy as wholly a process of collaboration. Thus, the article overturns prevalent myths regarding the cultural ineptitude of Greek actors. In doing so, it highlights the need for food movements to acknowledge the inevitable tensions that arise from structural inequalities. The article argues that overcoming these tensions requires challenging difference-blindness in grassroots democracy. It concludes that an acknowledgement of shifting structural inequalities, exaggerated by the economic crisis, must be incorporated into an initiative’s democratic processes alongside mechanisms for dealing with disharmony.

Εναλλακτικοί Χώροι Και Προσεγγίσεις Της Χωρικής Ανάπτυξης

“…Μέχρι στιγμής οι έρευνες σχετικά με τα εναλλακτικά οικονομικά εγχειρήματα στην Ελλάδα αναφέρονται κατά βάση είτε συνολικά στο πεδίο της ΚΑλΟ είτε σε μεμονωμένα εγχειρήματα ή είδη εγχειρημάτων (πχ ΑΧΜ ή συνεταιρισμοί τροφίμων) (Calvario & Kallis, 2016, Petropoulou, 2018, Rakopoulos, 2014, Varvarousis, 2020. Κατά τη βιβλιογραφική μας επισκόπηση εντοπίσαμε λίγες έρευνες που να αναφέρονται ευρύτερα σε διαφορετικά εγχειρήματα που δραστηριοποιούνται στον αγροδιατροφικό τομέα (Buchanan, 2019, Γριτζάς κ.α., 2015, Morales-Bernardos, 2019, Partalidou, 2015. Ωστόσο, στο πεδίο της Οικονομικής Γεωγραφίας και ευρύτερα της Ανθρωπογεωγραφίας, η συζήτηση σε διεθνές επίπεδο σχετικά με τα ΕΑΤΔ είναι εκτεταμένη και διεξάγεται εδώ και περίπου 20 χρόνια (Corsi et al, 2018, Gritzas & Kavoulakos, 2016, Holloway et al, 2007, Tregear, 2011, Wilson, 2013.…”

“…Τα ΕΑΤΔ αυτά, μέσω των δραστηριοτήτων τους, επιτελούν ένα πλήθος λειτουργιών, μεταξύ των οποίων έχουν ήδη αναδειχθεί η «γεφύρωση» του χάσματος μεταξύ πόλεως και υπαίθρου (Partalidou & Anthopoulou, 2019, Rakopoulos, 2017, ο εκδημοκρατισμός της κοινωνικής αναπαραγωγής (Morales-Bernardos, 2019), η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, των κοινωνικών επαφών και του αισθήματος του ανήκειν των συμμετεχουσών και η συμβολή στη διατροφική αυτάρκεια (Backes et al, 2018 Ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη, όπου εστιάζουμε το ενδιαφέρον μας, εμφανίστηκαν όλα τα προαναφερόμενα είδη εγχειρημάτων, αν και εξέλαβαν πολύ διαφορετικές διαστάσεις, καθώς άλλα γνώρισαν πολύ περιορισμένη διάδοση και άλλα πολύ έντονη διάδοση, με δημιουργία πολλών παρεμφερών εγχειρημάτων. Οι συνεταιρισμοί τροφίμων μπορούμε να πούμε ότι είναι το είδος του ΕΑΤΔ που γνώρισε μεγαλύτερη άνθηση στη Θεσσαλονίκη, καθώς παρότι και στις ΑΧΜ είχαμε αντίστοιχα μεγάλο αριθμό εγχειρημάτων (τουλάχιστον 10 καταγεγραμμένα στη βιβλιογραφία εγχειρήματα) (Buchanan, 2019, Malamidis, 2020, Rakopoulos, 2017, οι συνεταιρισμοί τροφίμων αποδείχθηκαν περισσότερο βιώσιμοι, αφού πολλοί εξ' αυτών συνεχίζουν τη λειτουργία τους ακόμη και σήμερα. Το γεγονός αυτό υπογραμμίζει και η σύνθεση του δείγματος των ΕΑΤΔ που εξετάζουμε, αφού στο σύνολο των 13 ΕΑΤΔ της περιοχής που επιλέξαμε, τα 6 είναι συνεταιριστικά παντοπωλεία (βλ.…”

“…Σαφώς μικρότερη διάδοση γνώρισαν τα εγχειρήματα αστικής και περι-αστικής καλλιέργειας, καθώς και οι κοινωνικές / συλλογικές κουζίνες και κουζίνες αλληλεγγύης, αφού για καθένα από αυτά τα είδη ΕΑΤΔ τα καταγεγραμμένα εγχειρήματα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης δεν υπερβαίνουν τα 5 , Buchanan, 2019, Malamidis, 2020. Παρά τη μικρή τους εξάπλωση όμως, συναντούμε και στα εγχειρήματα αυτά ένα ετερογενές τοπίο.…”

“…Συνεπώς, η υπερ-συγκέντρωση αρμοδιοτήτων σε ένα ή περισσότερα άτομα εντός των εγχειρημάτων, που συνδέεται συχνά και με μια τυπική ιεραρχία, αποτελεί έναν παράγοντα που μπορεί να επιδράσει αρνητικά (άμεσα ή έμμεσα) στη διαδικασία αυτοθέσμισής τους. Επιπλέον, οι συνδεόμενες με αυτήν ανισότητες που δημιουργούνται ως προς τη θέση που κατέχουν τα άτομα σε ένα εγχείρημα, τείνουν να μην αναγνωρίζονται από τους συμμετέχοντες, οδηγώντας συχνά στη δημιουργία ή στην όξυνση των συγκρούσεων εντός τους (Buchanan, 2019).…”

“…Στην περίπτωση αυτή ενδέχεται να περιορίζεται η διάχυση της γνώσης, η οποία αποτελεί προϋπόθεση της αμεσοδημοκρατικής λήψης αποφάσεων. Η επιρροή αυτή είναι έμμεση και όχι άμεση, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση όπου ένα ή περισσότερα άτομα ενδέχεται να επηρεάζουν αρνητικά την επιδίωξη της αμεσοδημοκρατικής λήψης αποφάσεων, εξαιτίας της ισχύος της άποψής τους, που οφείλεται στο υψηλό κοινωνικό κεφάλαιο (status) που κατέχουν σε σχέση με τα υπόλοιπα άτομα (Buchanan, 2019).…”