Daş Tozu Əsasinda Hazirlanmiş Betonun Xassələri̇ni̇n Tədqi̇qi̇

Abstract

Təqdim olunan məqalə daş karxanalarının tullantıları əsasında modifikasiyalı beton materialların hazırlanmasına həsr olunmuşdur. Beton qarışığındakı qumun ümumi kütləsini 30, 50, 70 və 100% miqdarda 0-20 mm irilikdə daş tozu və qırıntıları ilə əvəz etməklə bir neçə nümunə hazırlanmışdır. Ələmələr əsasında hazırlanmış xırda doldurucunun irilik modulu Mi=3,09 mkm olmuşdur. Hazırlanmış nümunələrin bir qismi 2 sutka ərzində suda saxlanmış və sınaq testləri su ilə doydurulmuş halda aparılmışdır. Sıxılma testləri 2 seriyada hazırlanmış kublar üzərində təyin edilmişdir. İkinci seriya beton nümunələrinə quru qarışığın 1% qədəri plastikləşdirici maye əlavə edilmişdir. Aparılan tədqiqatlar əsasında daş ələmələrindən istifadə etməklə çatlara qarşı davamlı olan yüngül və ağır betonların hazırlanması sübuta yetirilmişdir. Qarışığa superplastikləşdirici kimyəvi maddə əlavə edilməklə hazırlanmış betonun xassələri öyrənilmişdir. Superplastikləşdirici əlavələrdən asılı olaraq betonun fiziki-mexaniki xassələrinin dəyişməsindəki qanunauyğunluqlar müəyyən edilmişdir. Təkmilləşdirilmiş fiziki-mexaniki xassələrə malik “Sikament 520” hiperplastikləşdiricisindən istifadə edilməklə, optimal olaraq, betonun 50 %-ə qədər daşsındırma ələmələri ilə əvəzlənmiş qum ilə hazırlanmış tərkibi seçilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, istifadə olunan daşkəsmə tullantılarında əhəngdaşı süxurlarının hissəcik ölçüləri 0,16 mm-dən kiçik olan tozun payı təqribən 20% təşkil edir. Tullantılarda belə böyük miqdarda incə fraksiyanın olması səbəbindən beton komponentlərinin təmas sahəsi artır. Bu göstərir ki, B50-dən aşağı olmayan yüksək dayanıqlı betonu onların istehsalı üçün incə aqreqat kimi daş karxanalarının tullantılarından və hiperplastikləşdiricilərdən istifadə etməklə əldə etmək olar. Bu yolla hazırlanmış betonda 7 günlük sərtləşmədən sonra betonun gücü marka dəyərinin 80-90% -ə çatır. Açar sözlər: daş unu, təkrar istifadə, modifikasiyalı beton, tullantı, sənaye tullantıları, xırda doldurucu, yol örtüyü.