Czy ombudsman może być „rywalem” sądu jako trzeciej władzy?

Abstract

Zagadnienie, czy ombudsman (rzecznik praw obywatelskich) jest "rywalem" sądu jako jednej z trzech władz w państwie 1 , może być rozpatrywane wieloaspektowo: poprzez porównanie pełnomocnictw sądu i rzecznika praw obywatelskich; analizę ustalonej praktyki współpracy sądu i rzecznika praw obywatelskich oraz charakterystykę czynności sądu i rzecznika praw obywatelskich podczas rozstrzygania sporów itd.Celem niniejszej pracy jest przedstawienie pewnego, dość kontrowersyjnego aspektu ewentualnej konkurencyjności (o ile ona ma miejsce) rzeczników praw obywatelskich i sądów. Może się komuś wydawać, że taki aspekt relacji pomiędzy rzecznikami praw obywatelskich a sądami jest w ogóle niemożliwy, niedopuszczalny czy wręcz skandaliczny. Albo że poruszana kwestia jest błędna sama w sobie i formułowanie takiego pytania nie ma sensu. Decyduję się jednak podjąć tego zadania i nie tylko dlatego, że prawie dziesięć lat pracuję w tej dziedzinie. Poruszać ten problem należy przede wszystkim dlatego, że może to wpłynąć na poprawę działalności sądów i zwiększenie zaufania społeczeństwa wobec nich. Poza tym sam fakt stawiania takiego pytania mógłby zaktywizować do dyskusji w tej kwestii, czego dotąd unikano, tak jakby był to temat tabu. Chce się wierzyć, że doprowadziłoby to do podjęcia konkretnych racjonalnych decyzji.Nasuwa się pytanie: co jest ważniejsze -niezależność sądów czy prawa człowieka? Inaczej mówiąc, czy sądy, zasłaniając się zasadą własnej nieza-1 Art. 5 Konstytucji Republiki Litewskiej głosi: "Władzę państwową w Litwie sprawują: Sejm, prezydent i rząd państwa, Sąd".