Covi̇d-19 Salgininin Psi̇kososyal Görünümleri̇: Bi̇r Gömülü Teori̇ Denemesi̇

Abstract

Bu araştırma, Hatay’da yaşayan ve Covid-19 virüsüne yakalanmış, hastalığı evde veya hastanede geçirerek daha sonrasında iyileşmiş kişilerin; hastalık öncesi, hastalık sırası ve hastalık sonrası psiko-sosyal durumlarını, toplumsal ilişkilerini ve mekânsal deneyimlerini keşfetmeye odaklanmıştır. Çalışma, “yeni normal” olarak söylemsel karşılığını bulan ve sosyolojik anlamda da “yeni bir toplumsal olgu” olarak ortaya çıkan pandeminin etkilerini ve sonuçlarını keşfetmeye yönelik bir çalışma olduğundan araştırma yöntemi olarak nitel araştırma desenlerinden Gömülü Teori Metodolojisine (GTM) dayanmaktadır. Araştırma amaçlı ve kartopu örneklemesi bir arada kullanılarak yaşları 24-57 arasında değişen 13 kişi ile yapılan görüşmelerle gerçekleştirilmiştir. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak elde edilmiş ve yapılandırmacı gömülü teorinin kodlama paradigması kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda kişilerin maske, mesafe ve temizlik şeklindeki hastalık önleyici kurallara uyum gösterdiği, fakat bulaşın yakın çevrelerine yayılması ve çalışma yaşamından kaynaklı birtakım etkilerin çemberin daralması şeklinde yorumlandığı görülmüştür. Bu nedenle hastalıktan kaçış mümkün olmamıştır. Hastalık sırasında korku ve endişe temalarının ön plana çıktığı ve bunun yakınlara bulaştırma, geride kalanları düşünme şeklinde değişen alt boyutları olduğu görülmüştür. Son olarak hastalığın kişilerde psikolojik, fizyolojik, davranışsal ve sosyal birtakım değişikliklere sebep olduğu görülmüştür.

Metodoloji̇k Bi̇r Yöntem Olarak Gömülü Teori̇ Ve Bu Teori̇ni̇n Di̇n Sosyoloji̇si̇ Çalişmalarinda Kullanilmasi

“…Eker 104 , Arık105 , Şahin 106 , Okyar-Öğüt 107 , Alpman108 ve Mete'nin109 çalışmaları Gömülü Teori ile yapılmış çalışmalara örnek olarak gösterilebilir. Bu çalışmalarda; liderlik eğitim modeli, malül gazilerin psikososyal süreçleri, Suriyeli göçmen girişimciliği, covid-19 salgınının psikososyal görünümü, stratejik karar sürecinde değer ve inançlar, dijital teknolojiler, Gömülü Teorinin sosyal bilimlerde kullanımı, Türkiye'de Gömülü Teori çalışmaları, kırsal toplumsal yapıda değişim gibi hem Sosyoloji ve hem de Din Sosyolojisi içerisinde ele alınabilecek konular üzerinde durulmuştur.Gömülü Teori ile yapılan çalışmalara örnek olması açısından Ertem'in "Stratejik Karar Sürecinde Rekabet Üstünlüğünün Kaynakları Olarak Kültürel Değer ve İnançlar Üzerine Bir Gömülü Teori Araştırması" isimli çalışması dile getirilebilir.…”