Wstęp
Sucha skóra problemem dermatologicznymSuchą skórę spotyka się zarówno u zdrowych ludzi, jak i u pacjentów z chorobami skóry. Występuje w powiązaniu ze starzeniem się, jako odpowiedź na działanie czynników śro-dowiska i w kilku genetycznie uwarunkowanych schorzeniach (atopowe zapalenie skóry, łuszczyca, rybia łuska, keratodermia dłoni i podeszew). Charakteryzuje się odczuciem zgrubienia, szorstkości, łuszczeniem i widocznym popękaniem. Przyczyną jest spadek funkcji bariery naskórkowej, charakteryzujący się wzrostem ucieczki przeznaskórkowej wody [1].Suchość skóry jest ściśle powiązana z funkcją bariery naskórkowej, czyli bariery między nieprzyjaznym środowi-skiem zewnętrznym a organizmem. Znacząca rola przypada tutaj lipidom i keratynocytom warstwy rogowej naskór-ka. Nawodnienie i przeznaskórkowa utrata wody (transepidermal water loss -TEWL) stanowią fizjologiczne właściwości warstwy rogowej naskórka i są ze sobą ściśle powiązane. W zdrowej skórze stosunek pomiędzy TEWL a nawodnieniem jest wprost proporcjonalny. Jeżeli nastąpi uszkodzenie skóry lub spadek wydolności bariery naskór-kowej, nawodnienie warstwy rogowej się zmniejsza, a przeznaskórkowa ucieczka wody się zwiększa. Funkcja bariery jest również zależna od biologicznej aktywności żywych keratynocytów wytwarzających strukturalne białka i tłusz-cze, mających zdolności wytwarzania cytokin, które sterują zarówno procesami zapalnymi, jak i rozrostem naskórka. Keratynocyty podlegają różnicowaniu się podczas przechodzenia z warstwy podstawnej naskórka (gdzie zachodzi podział komórek), aż do zajęcia miejsca w warstwie rogowej jako dobrze wpasowane elementy struktury zwane blaszkami rogowymi. Woda w warstwie rogowej jest zwią-zana z keratyną blaszek rogowych oraz hydrofilowymi czę-ściami lipidów międzykomórkowych znajdujących się w dolnej części naskórka, między warstwą ziarnistą i rogową. Aby zapobiec całkowitej przeznaskórkowej ucieczce wody, lipidy polarne hydrofilowe ulegają przemianie w niepolarne formy lipidów hydrofobowych, które znajdują się w warstwie rogowej. W suchej skórze powstają zaburzenia w składo-wych białek i w układzie lipidów, czego wynikiem jest prawdopodobnie widoczne klinicznie łuszczenie [15].Za prawidłowe funkcjonowanie naskórka jest również odpowiedzialna zawartość wody w warstwie rogowej. Minimalna jej ilość nie powinna być mniejsza niż 10%. Woda do warstwy rogowej jest dostarczana z głębszych warstw naskórka przez gruczoły potowe ekrynowe, a także z otoczenia zewnętrznego. Na stan nawodnienia naskórka wpły-wają przede wszystkim rozpuszczalne w wodzie składniki tzw. naturalnego czynnika nawilżającego (natural moisturizing factor -NMF). Te higroskopijne substancje o małej masie cząsteczkowej to głównie aminokwasy, kwas pirolidyno-węglowy, mleczany i mocznik. Przypuszcza się, że substancje te są chronione przez lipidy błony komórkowej, któ-re pozwalają na przechodzenie wody z wewnątrz na zewnątrz. Uważa się, że elastyczność naskórka jest zależ-na nie tyle od ilości samej wody w warstwie rogowej, ile od obecności w niej składników NMF...