Comparison of the Theological Opinions of Muhammad ibn Karram and Makhul al-Nasafi

Abstract

Muhammed b. Kerrâm (ö. 255/869), Kerrâmiyye adlı fırkayı kurmuş ve geniş bir taraftar kitlesi edinmiştir. Fakat görüşleri sebebiyle eleştirilere uğramıştır. İbn Kerrâm’ı ve Kerrâmiyye’yi eleştirenler arasında Ehl-i sünnet müntesipleri başta gelmektedir. Ebû Mutî‘ Mekhûl en-Nesefî (ö. 318/930) ise Hanefî âlimlerden biri olup fıkıh, kelâm ve tasavvuf gibi ilimlerle meşgul olmuştur. Fırak edebiyatına dair yazmış olduğu eser, günümüze kadar gelmiş ve özellikle Hanefî-Mâtürîdî fırak eserleri üzerinde etkili olmuştur. Mekhûl en-Nesefî’nin itikadî yönden hangi mezhebe bağlı olduğu hususunda farklı fikirler ileri sürülmüştür. Bu konu üzerindeki tartışmalar, akademik çevrelerde halen mevcudiyetini korumaktadır. Bununla beraber çoğunlukla Kerrâmiyye mezhebine mensup olduğu düşünülmüştür. Ancak İbn Kerrâm ile Mekhûl en-Nesefî’nin kelâmî görüşleri daha önce müstakil olarak incelenmemiştir. Bu nedenle bu makale her iki ismin kelâmî görüşlerinin karşılaştırılmasını konu edinmektedir. Makalenin amacı Mekhûl en-Nesefî’nin Kerrâmiyye mezhebine mensup olup olmadığı yönündeki tartışmaların aydınlatılmasına katkı sağlamaktır.