Coğrafi̇ İşaret Korumasinin Geli̇şmekte Olan Ülkeler İçi̇n Önemi̇

Abstract

COĞRAFİ İŞARET KORUMASININ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER İÇİN ÖNEMİ ÖZET Bu çalışma fikri ve sınai mülkiyet haklarından biri olan coğrafi işaretleri, coğrafi işaret korumasının dünyada ve Türkiye'deki güncel durumu ve tarihsel gelişimini literatür taramasına dayanan betimleme yöntemiyle incelemektedir. Çalışmanın amacı, korumayla sağlanabilecek ekonomik etkileri tüketiciler ve yerel üreticiler açısından ele almak, özellikle kırsal kalkınmaya ve ülke ekonomisine olan katkısını nitel ve sınırlı olarak da nicel boyutlarıyla analiz etmektir. Güçlü bir koruma sayesinde geleneksel bilgi ve kültürel mirasın sürekliliğinin sağlanacağı ve özellikle gelişmekte olan ülkelerin coğrafi işaret tescilinin sağlayacağı ekonomik potansiyelden etkin şekilde yararlanılabileceği düşünülmektedir.

Yerel Halkin Coğrafi̇ İşaretli̇ Ürünlere Bakiş Açilari: Si̇vas İli̇ Örneği̇

“…Coğrafi işaretler, fikri ve sınai mülkiyet haklarının temelini oluşturur ve bilimsel alanda fikir, düşünce, eser oluşumundan meydana gelen ürün ve hizmetlere ait yasal hakları içerir. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları içerisinde yer alan "Coğrafi İşaret (Cİ)" kavramı, yöresel ürünlerin doğal yetiştirildiği bölgenin ismini alır (Doğan, 2015). Örneğin; Erzincan Tulum Peyniri, Ulaş Döneri ve Washington Portakalı, her biri kendi bölgelerinin isimlerini taşır.…”

Coğrafi İşaretli Ürünlerin Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi: Samsun Örneği

“…Coğrafi işarete sahip bir ürün tüketicilere güven vererek onların arama maliyetlerinin düşmesini sağlar (Gökovalı, 2007). Etkin koruma ve kontrol mekanizmalarının bulunmadığı durumlarda tüketiciler, özgün nitelik ve karakterlerde orijinal bir ürün satın aldıklarını düşünürken, taklit ürünlerle aldatılabilirler (Doğanlı, 2015). Bu durum tescillenen ürünün beklenenin tersine kötü bir ünle anılmasına neden olabilir.…”

“…Coğrafi işaretli ürün sayısının artması üretim endüstrisine sağladığı katkının yanında, ürün çevresinde de birçok iş kolunun gelişmesini sağlayarak kırsal kalkınmaya beraberinde de kırsal kesimden göçün önlenmesine destek vermektedir (Doğanlı, 2015).…”

Afyon Sucuğu Üreti̇ci̇leri̇ni̇n Sürdürülebi̇li̇r Gastronomi̇ Kapsaminda Coğrafi̇ İşaret Tesci̇li̇ne Yöneli̇k Algilari

“…Günümüzde yöresel ürünler kaliteye önem veren tüketiciler tarafından yöresel ürünlerin güvenirliliğini sağlayan ve taklitleri engelleyen coğrafi işaret (Cİ) amblemleri ile tanınmaktadır. Bu sayede tüketiciler satın aldıkları ürünlerin, nerede ve nasıl üretildiği, diğer canlılarla ve çevreyle olan etkileşimi hakkında bilgi sahibi olabilmektedir (Doğan 2015;Toklu, 2016). Şahin'e (2013) göre coğrafi işaret tescil uygulaması, yerel ve bir yöreye özgün olan ürünlerin sahip olduğu niteliklerinin korunarak kuşaklar arasında aktarılması amacıyla alınan yasal önlemler olarak tanımlanmaktadır.…”

“…Coğrafi işaretlerin tescillenmesinin temel sebeplerinin başında coğrafi işarete konu olan ürünün özüne uygun özellikteki üretiminin sürekliliğini sağlayarak niteliklerinin korunması, coğrafi işaretlerin ürüne ait öz isim olarak algılanması ve bu sayede ismin jenerik hale dönüşmesinin engellenmesi ve tescile uygun üretim yapan üreticilerin öncelikli olarak tescilden faydalanmasının sağlanması gelmektedir (Doğan, 2015). Afyonkarahisar, mevcut kaynaklarını, tarihi ve kültürel zenginlikleriyle harmanlayarak yöreye özgün coğrafi işaretlere sahip olabilmiş bir şehirdir.…”