„Ciągle ta dwoistość”. Wokół dyskursu autotematycznego w dylogii Andrzeja Chciuka „Atlantyda” i „Ziemia księżycowa”

Abstract

Atlantyda i Ziemia księżycowa to najbardziej znane i najczęściej badane utwory Andrzeja Chciuka (1920–1978), polskiego pisarza, który wyemigrował z rodzinnego miasta w 1939 r. Literaturoznawcy zwracali szczególną uwagę na język dylogii, przede wszystkim bałak, oraz przedstawienia prowincjonalnego miasta, jego atmosfery oraz wielokulturowości. Nowe odczytania – a tym samym nowe interpretacje – utworów Chciuka powstały dzięki przekładowi Atlantydy i Ziemi księżycowej na język ukraiński w 2011 r. Ukraińscy badacze rozpatrują twórczość Chciuka m.in. w kategoriach autorskich modeli etnokulturowych, tożsamości narracyjnej czy auto/bio/geo/grafii. Niniejszy artykuł analizuje dyskurs autotematyczny dylogii, w którym poruszane są również takie aspekty, jak pamięć autobiograficzna, pamięć kulturowa, zagadnienia kształtowania się tożsamości wielokulturowego pogranicza, sposoby reprezentacji aktywność autonarracyjnej oraz przestrzenne ramy „ja” autobiograficznego. Wreszcie, artykuł odnosi się również do strategii paktu auto/bio/geo/graficznego.