Changing Dynamics of Turkish Intelligence: Reform, Policy and Operational Outreach in The Last Decade

Abstract

MİT'in 'proaktif' ve 'entegre' yaklaşım üzerine inşa ettiği yeni istihbarat doktrini sayesinde, son 10 yılda Türkiye'nin dış ve güvenlik mimarisinin ana sütunlarından biri haline geldiğine tanıklık edilmektedir. Türk dış politikası, 2011 sonrası Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki stratejik ortamda yansımasını bulan yeni bölgesel güvensizlik dalgalarına ve sarmalına binaen dönüşürken; bu dönüşümde MİT, Türkiye'nin karşılaştığı güvenlik sorunlarının üstesinden gelmenin yanı sıra, Türk diplomasisine imkân, esneklik ve kolaylaştırıcılık sağlayan başat aktörlerden birisi olmuştur. Suriye, Irak ve Libya örnekleri; MİT'in Türkiye'nin güvenlik stratejisinin icrasındaki belirleyiciliğini, terörle mücadele politikasındaki operasyonel kapasitesini ve bizatihi istihbarat diplomasisinin, Türkiye'nin arka kapı diplomasisini şekillendirici rolünün en somut tezahürü ve kanıtı mahiyetindedir. Mevzubahis referanslardan hareketle, MİT özelinde Türkiye'nin artan istihbarat aktivizmini açıklamada üç itici faktörden bahsetmek mümkündür. Birincisi; istihbarat ve siyasa arasında kurulan yeni diyalog mekanizması olup, MİT'in 2000'lerdeki değişim ve dönüşümüne kaynaklık etmektedir. İkincisi; Türkiye'nin ihtiyaçlarına özgü kurumsal, hukuki, teknik ve mali düzenlemeleri ihtiva eden istihbarat reformu ve bu minvalde Ankara'nın dış, güvenlik ve savunma politikasının yapım ve uygulanma sürecinde MİT'e tanımladığı asli ve işlevsel roldür. Üçüncüsü; MİT'in kavuştuğu imkân ve kabiliyetler sayesinde Türkiye'nin yeni operasyonel sahasında inisiyatif alabilen güçlü ve aktif rolüdür. Makale, itici faktörler kapsamında istihbarat reformunun dinamiklerini, hükümetin yeni istihbarat politikasını ve MİT'in operasyonel açılımının yansımalarını izah etmeyi amaçlamaktadır.