Çevresel Determinizmden Politik Ekolojiye: Son 100 Yılda Dünya’da ve Türkiye’de İnsan-Çevre Coğrafyasındaki Yaklaşımlar

Ari, Yılmaz

doi:10.17295/ataunidcd.269463

Cited by 20 publications

(26 citation statements)

References 31 publications

Supporting

Mentioning

Contrasting

Unclassified

Order By: Relevance

“…Geçen bir asırlık süre içinde Türk coğrafyasının akademik gelişimine ve gösterdiği performansa ilişkin olarak genellikle iyimser veya övgücü bir bakış açısıyla ya da yorumsuz yazılmış çok sayıda çalışma yapılmıştır (Akkan, 1972(Akkan, , 1998Akyol, 1943aAkyol, , 1943bAkyol, , 1943cBilgin, 1961;Darkot, 1951;Doğanay, 1995;Erinç, 1973Erinç, , 1997Erol, 1993;Gürsoy, 1975;Hütteroth, 1992;Kara, 1998;Kayan, 2000;Koçman, 1999;Özçağlar, 1998;Özey, 1998;Tunçel, Yiğit ve Çelikbağ, 2010;Tümertekin, 1971Tümertekin, , 2001Yiğit, 1996). Bununla birlikte, özellikle 2000'li yılların başından beri, disiplin içinden ve dışından Türkiye'de coğrafya biliminin kendisini anlamasına, geçmişin sorgulanmasına ve yeniden anlamlandırılmasına yönelik girişimlerin sayısında önemli bir artış olduğu da gözlenmektedir (Arı, 2017;Arı ve Köse, 2005;Bekaroğlu, 2014Bekaroğlu, , 2016Bekaroğlu ve Sarış, 2017;Bekaroğlu ve Özdemir, 2014;Bekaroğlu ve Yavan, 2013, 2018Durgun, 2011;Gümüşçü, 2012;Karabulut, 2012;Kaya, 2005Kaya, , 2010aKaya, , 2010bÖzgür, 2014;Özgür ve Yavan, 2013;Pérouse, 2012;Tekeli, 2012;Tuysuz ve Yavan, 2012;Yavan, 2005a…”

unclassified

Türk Beşeri̇ Coğrafyasinda Yeni̇leşme Eği̇li̇mleri̇: Deği̇şi̇m Aktörleri̇ni̇n Perspekti̇fi̇nden Bi̇r Değerlendi̇rme

Özgür¹

2018

Lnternational Journal of Geography and Geography Education

View full text Add to dashboard Cite

ÖzetTürk coğrafyası, akademik kurumsallaşmasının yüzüncü yılını geride bıraktı. Bu güne kadar onun akademik gelişimine ve performansına ilişkin çok sayıda inceleme yapıldı. Ancak Türk coğrafyasının kendi güncel durumunun ve geleceğinin topluluk üyelerinin perspektifinden nasıl görüldüğü üzerinde çok az duruldu. Bu makale, Türk Beşeri Coğrafya alt disiplininde, son yıllarda ortaya çıkan yenileşme çabalarını ele alıyor. Bunu yaparken önceki çalışmalardan farklı olarak disipliner değişimi, içerden birilerinin bakışıyla, aktör deneyimlerinden yola çıkarak anlamaya çalışıyor. Bu makale, nitel bir araştırma olarak tasarlandı. Araştırmada iki temel veri kaynağı kullanıldı. Birincisi, 16 akademisyenin düşüncelerini içeren yazılı söyleşilerdir. İkincisi, 5 genç akademisyenle gerçekleştirilen odak grup görüşmesidir. MAXQDA 11 nitel veri analizi yazılımı yardımıyla toplanan verilerin içerik ve betimsel analizi yapıldı. Türkiye'de beşeri coğrafyanın mevcut genel görünümü katılımcılar tarafından, geç kalmışlık, aktör bağımlılık, yüzeysellik, sınırlılık, sıradanlık ve yetersizlik kavramlarıyla tanımlandı. Fakat aynı zamanda onlar, son yıllarda disiplinde bilimsel yaklaşım, metodolojik, teorik ve tematik açıdan geçmiştekinden bazı olumlu ilerlemeler yaşandığına da işaret etti. Bununla birlikte araştırmanın bulguları gösteriyor ki yenileşme sürecinin en önemli kazanımlarından birisi, bazı beşeri coğrafyacıların çok paradigmalı bir coğrafyayı keşfetmesidir. Yine Türk beşeri coğrafyasındaki araştırma konularının değişen toplumsal dinamiklere duyarsızlık nedeniyle büyük ölçüde toplumsal bağlamın dışında kaldığı da belirleniyor. Yenileşme sürecinin genç akademisyenlerin performansıyla zamanla asıl rengini bulacağı ve kuşkulu iyimserlik halinin geride bırakılacağı düşünülüyor. AbstractTurkish geography has left behind the hundredth year of its academic institutionalization. Numerous reviews have been conducted on its academic development and performance to date. However, little focus has been put on how Turkish geography views its current situation and future from the perspective of community members. This article examines the recently emerging efforts of innovation in the sub-discipline of Turkish Human Geography. In doing so, it tries to understand the disciplinary change from an insider perspective departing from the actor experiences unlike the previous studies. This article was designed as a qualitative research. Two basic data sources were used in the research. The first one is written interviews that depict ideas of 16 academicians. The second one is a focus group interviews performed with 5 young academicians. Current overview of the human geography in Turkey has been defined by the participants with the concepts of belatedness, actor addiction, shallowness, limitations, ordinariness and inadequacy. However, they also pointed out that there have been some positive developments in their discipline from scientific approach, methodological, theoretical and thematic perspectives in recent years. The findings of the research show ...

show abstract

unclassified

Türk Beşeri̇ Coğrafyasinda Yeni̇leşme Eği̇li̇mleri̇: Deği̇şi̇m Aktörleri̇ni̇n Perspekti̇fi̇nden Bi̇r Değerlendi̇rme

Özgür¹

2018

Lnternational Journal of Geography and Geography Education

View full text Add to dashboard Cite

show abstract

“…Coğrafya biliminin en temel uğraş alanı insan ile çevre arasındaki karşılıklı etkileşim ve ilişkileri anlamaya çalışmaktır (Arı, 2001;2005). Kültürel ve politik ekoloji bir yandan yerel toplumların içerisinde yaşadığı ortamın kaynaklarını nasıl kullandığını incelerken bir yandan da farklı ilgi grupları ve aktörler arasındaki çıkar çatışmalarını ve bu çatışmaların yerel, ulusal ve uluslararası boyutunu anlamamıza yardım eder (Arı, 2017). Bunlardan kültürel ekoloji küçük insan gruplarının fiziki çevreleri ile olan karşılıklı ilişkilerini konu alır ve doğal kaynak kullanımlarının geleneksel yollarını ve stratejilerini incelemeyi hedefler.…”

Section: Kavramsal çErçeve: Korunan Alanların Kültürel Ve Politik Ekounclassified

“…Bu tür çalışmalar ekoloji, adaptasyon, kültür bölgesi, geçim şekilleri, çevresel denge gibi kavramların küçük ölçekli çalışmalarla anlaşılabileceğine inandıkları için çoğu kere gözlemlerini küçük toplumlarla sınırlı tutmuşlardır (Arı, 2003a). Temel amaç, küçük toplumların içerisinde bulundukları doğal çevreye ve değişimlere nasıl uyabildiği, yeni bilgi, teknoloji ve düşünceleri nasıl kabul ya da reddettiklerini anlamaktır (Arı, 2003a;2017). Kültürel ekolojide toplumların bütün hayati ilişkilerinin o toplumun içyapısından kaynaklandığı kabul edilir ve bunların kültürel kodlarına bakılır (Arı, 2017).…”

Section: Kavramsal çErçeve: Korunan Alanların Kültürel Ve Politik Ekounclassified

Nature Conservation at Gönen Creek Delta Wetlands (Balikesi̇r): Water, Culture and Life

Ari

2019

Lnternational Journal of Geography and Geography Education

View full text Add to dashboard Cite

ÖzYaban hayatı ve insan yaşamı için oldukça önemli işlevleri olmasına rağmen sulak alanlar önemli tehditlerle karşı karşıya kalmakta ve zarar görmektedir. Bu zararlar ancak yerel, ulusal ve uluslararası düzeyde iyi koordine edilmiş çabalarla azaltılabilmektedir. Sulak alanlar uzun yıllardır yerel toplumlar tarafından genellikle sürdürülebilir bir şekilde kullanılmaktadır. Bu alanlar neoliberal ekonomi politikaları ve Batı merkezli doğa koruma uygulamalarının yaygınlaşmasıyla daha fazla dikkat çekmektedir. Böylece sulak alan dışından gelen ilgi grupları, bu alanların yönetiminde söz sahibi olmak istemektedir. Gönen Çayı Deltası Sulak Alanı da bu alanlardan biridir. Bu çalışmada Gönen Çayı Deltası Sulak Alanı'ndaki farklı ilgi grupları ve aktörler arasında, alanı yönetme konusundaki mücadeleler, kültürel ve politik ekoloji yaklaşımı ile anlaşılmaya çalışılmıştır. Çalışma temelde deltadaki doğal kaynakları kullanma konusunda ilgili paydaşlar arasındaki güç çatışmalarını ve sonuçta ortaya çıkan yönetim modelini anlamayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda sulak alanı yönetme iddiasında olan yerel ve yerel olmayan paydaşların pozisyonları arazi çalışmaları ile ortaya konulmuştur. Çalışma sonuçları, delta alanının yönetimine katılma isteğinde olan farklı grupların istek ve önceliklerinin sürdürülebilirlik anlamında entegre bir yönetim planına dönüştürülemediğini göstermektedir. Alanın akıllı kullanımı ve sürdürülebilir yönetimi için planlama sürecine tüm paydaşların katılımı sağlanmalıdır. Günlük yaşamında delta kaynaklarına bağımlı olan yerel aktörlerin yönetim sürecindeki rolleri güçlendirilmeli ve kalıcı hale getirilmelidir. AbstractAlthough they have important functions for wild and human life, wetlands face significant threats and suffer in many parts of the World. These losses can only be reduced by well-coordinated efforts at local, national and international levels. Although such areas have been used by local communities for many years, they have attracted the attention of different interest groups, mostly from outside the sphere, due to the neoliberal economic policies and the spread of Western-based nature conservation practice. These interest groups want to have a say in the management of wetlands. One of these areas is the Gönen Creek Delta Wetlands. In this study, efforts made to understand the struggles about managing the wetlands area among different interest groups and actors with the perspective of cultural and political ecology. The study basically seeks to understand the power conflicts and the resulting management model among relevant stakeholders in using the natural resources in the delta. In this context, the positions of local and non-local stakeholders who claim to manage the wetlands have been tried to be put forward. The results of the study show that the demands and priorities of the different groups that want to participate in the management of the delta area could not be transformed into an integrated management plan in terms of sustainability. All stakeholders should be involved in planning for t...

show abstract

“…Ne var ki, Türk coğrafyacılığında naif betimleyici stilini büyük ölçüde muhafaza eden mekansal geleneğe ait çalışmalar bu dönüşümü yaşayamamış; yakın zamanlarda ortaya konan yenilik transferine ilişkin bazı çalışmalar bir kenara bırakılırsa, kürsüyü büyük ölçüde sosyal bilimler (özellikle de şehir ve bölge planlama ile bölgesel iktisat) pratiğine bırakmıştır. 14 Coğrafyanın dört geleneğinin Türk coğrafyacılığı özelindeki bu tarihsel analizi, Bekaroğlu ve Yavan'ın (2013) Somuncu, 2014;Arı, 2017). bazı önemli noktaları açığa çıkarmaktadır (Şekil 5).…”

Section: şEkil 4: Türk Coğrafyacılığında 1943-2016 Yılları Arasında üunclassified

Türk Coğrafyaciliğinda Dört Gelenek: Ampi̇ri̇k Bi̇r Anali̇z

Bekaroğlu¹,

Yavan²

2018

Marmara Coğrafya Dergisi

View full text Add to dashboard Cite

ÖzetBu çalışmada, ilk defa Amerikan coğrafyacı William Pattison tarafından 1964 yılında kavramsal çerçevesi çizilen coğrafyanın dört geleneği, Türk coğrafyacılığının tarihsel gelişiminin daha iyi bir anlayışının elde edilmesi amacıyla disiplin özelinde incelenmiştir. Bu amaçla, Türk coğrafyacıları tarafından 1943-2016 yılları arasında üretilen doktora tezleri ait oldukları coğrafi geleneğe göre sınıflandırılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, tüm periyot dikkate alındığında, en baskın pratiğin bölgesel geleneğe ait olduğunu; bunu yerbilimi geleneği ile mekansal geleneğin izlediğini ortaya koymaktadır. Türk coğrafyacılığında tarihsel olarak en zayıf pratik ise insan-çevre geleneğine aittir. Dört geleneğin Türk coğrafyacılığındaki örüntüsü, 1943-1989 yılları arasında yerbilimi geleneğinin; 1990-2016 yılları arasında ise bölgesel geleneğin baskınlığıyla karakterize olmaktadır. Coğrafi geleneklerin Türk coğrafyacılığı özelindeki bu kompozisyonu, 1990 öncesi dönemdeki yerbilimi geleneğinin ve merkez üniversitelerin egemenliğinin, 1990 sonrasında bölgesel gelenek ve çevre üniversitelerin egemenliğiyle yer değiştirdiğini; bu bakımdan, Türk coğrafyacılığının güncel kompozisyonunun geleneksel coğrafya pratikleri ile çağdaş coğrafya pratiklerinin birlikte, yan yana yaşadığı bir örüntüyle karakterize olduğunu göstermektedir. AbstractIn this study, the four traditions of geography whose conceptual framework was for the first time drawn by William Pattison in 1964, empirically analyzed in the context of modern Turkish geography to have a better understanding of development of the discipline in Turkey. For this purpose, Ph.D. thesis written by geographers from 1943 to 2016 have been classified and then analyzed according to the traditions they belong to. Results show that the area studies (regional) tradition constitutes the most dominant form of disciplinary practice, followed by the earth-science and the spatial traditions. The man-land tradition is characterized by the weakest practice in Turkish geography historically. However, such a pattern shows periodical changes. While in the first period between 1943-1989 the earth-science tradition was the leading one, in the second period between 1990-2016 the area studies (regional) tradition became the dominant form of scientific practice in the discipline. This pattern reveals that the dominance of the earth-science tradition and the leading universities in the pre-1990 period of Turkish geography were replaced by the dominance of the regional tradition and peripheral universities after 1990s. In this respect, the study concludes that the contemporary composition of Turkish geography is characterized by a pattern in which traditional geographical practices and contemporary geographical practices have a sort of symbiosis.

show abstract

Çevresel Determinizmden Politik Ekolojiye: Son 100 Yılda Dünya’da ve Türkiye’de İnsan-Çevre Coğrafyasındaki Yaklaşımlar

Cited by 20 publications

References 31 publications

Türk Beşeri̇ Coğrafyasinda Yeni̇leşme Eği̇li̇mleri̇: Deği̇şi̇m Aktörleri̇ni̇n Perspekti̇fi̇nden Bi̇r Değerlendi̇rme

Türk Beşeri̇ Coğrafyasinda Yeni̇leşme Eği̇li̇mleri̇: Deği̇şi̇m Aktörleri̇ni̇n Perspekti̇fi̇nden Bi̇r Değerlendi̇rme

Nature Conservation at Gönen Creek Delta Wetlands (Balikesi̇r): Water, Culture and Life

Türk Coğrafyaciliğinda Dört Gelenek: Ampi̇ri̇k Bi̇r Anali̇z

Contact Info

Product

Resources

About