Çeliklerin işlenebilirliği: kimyasal bileşim, mikroyapı, mekanik özellikler ve işlenebilirlik ilişkisi

Abstract

ÖZ "İşlenebilirlik" işlenen malzemenin bir özelliğidir ve ancak malzemenin nitelikleri değiştirilerek işlenebilirliği değiştirilebilir. Bu durum ise, malzemenin kimyasal ve fiziksel özelliklerindeki değişimle sağlanır. Derleme niteliğindeki bu çalışma ile "İşlenebilirlik" kavramını kapsamlı şekilde açıklamak ve çeliklerin işlenebilirliğini geliştirmek amaçlı yapılan çalışmaları tartışmak amaçlanmıştır. İşlenebilirlik değerlendirmelerinde, genel olarak çeliklerin mekanik özellikleri ve esasen sertlikleri dikkate alınır. Sertliği arttıran esas element olan karbon miktarı ve ısıl işlemlerle oluşturulan mikroyapılarına bağlı işlenebilirlik değerlendirilir. Bununla birlikte, mekanik özelliklerde belirgin bir değişiklik oluşturmaksızın işlenebilirliği artıran S, Pb, Bi ve Te gibi elementlerin ilavesi, talaşlı işlenebilirliği önemli oranda geliştirir. İşlenebilirlik değerlendirmesi ise, talaş kaldırma sürecinde oluşan kesme kuvveti, takım ömrü, yüzey kalitesi ve talaş biçimi dikkate alınarak derecelendirilir. Kimyasal bileşim ve mikroyapının çeliklerin işlenebilirlik derecelendirmesine etkisi, malzeme ve metalürji bilimi alanında en çok çalışılan konulardan biridir. Çeliğin üretim sürecindeki değişkenlerinin yanında, ısıl işlemlerle oluşturulan mikroyapıya bağlı işlenebilirlik değerlendirmeleri de önemlidir. Belirtilen işlemlerle sağlanan mikroyapıdaki fazların heterojen dağılımları, işlenebilirlik değerlendirmelerinde göz ardı edilmemelidir.