Capitalism and Catholic Social Ethics: From Benedict XVI to Francis with a Sideways Glance to Augustinian Liberalism

Abstract

Artykuł przedstawia niektóre z głównych nurtów najnowszej katolickiej etyki społecznej, rozwiniętej w encyklice Laudato si ' papieża Franciszka (2015). Papież mniej fundamentalnie, lecz bardziej "proroczo" i z silnym franciszkańskim zapleczem kontynuuje myśli swojego poprzednika Benedykta XVI wyrażone w encyklice Caritas in veritate (2007). W toku krytyki błędnego opierania się na gospodarce rynkowej i tzw. kapitalizmie bez przymiotników artykuł podkreśla, że same one nie wystarczą do promowania dobra wspólnego rozumianego jako integralny rozwój człowieka i włączenie społeczne w globalny świat. Mając na uwadze wyzwania naszych czasów, nakreślone przez wymienione encykliki, artykuł koncentruje się następnie na teologii politycznej, czerpiącej z myśli augustianów i oferującej promocję dobra wspólnego w warunkach nowoczesności. Podstawową zasadą tak zwanego liberalizmu augustyńskiego jest wykazanie, że centralne liberalne zasady wolności jednostki i powszechnej równości same w sobie nie wystarczą, aby zapewnić integralny rozkwit człowieka na tym świecie. Mimo ogromnego znaczenia demokratycznych zasad konstytucyjnych ostatecznie nie są one w stanie wszechstronnie promować urzeczywistniania życia ludzkiego w jego wymiarze indywidualnym i społecznym. Tak więc w obliczu sprowadzenia pojęcia racjonalnej autonomii do wolności egocentrycznej, która zwalnia się z odpowiedzialności, oraz tendencji relatywistycznych w stosunku do wartości, myśliciele augustyńskiego liberalizmu zarysowują koncepcję miłości opartą na myśli św. Augustyna jako normatywną i motywującą zasadę praktyki politycznej jednostek w liberalnym państwie konstytucyjnym oraz jako wytyczną dla jego instytucji.