Cơ hội và thách thức cho định giá rừng ở Việt Nam – Góc nhìn của các bên liên quan

Abstract

• Chính sách định giá rừng tại Việt Nam là một bước tiến quan trọng giúp các bên có liên quan có thể nhìn nhận và đánh giá đầy đủ vai trò của rừng và ngành lâm nghiệp trong việc đóng góp vào nền kinh tế, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu cũng như cải thiện đời sống của cộng đồng địa phương.• Các bên liên quan tới việc thực hiện chính sách định giá rừng và ảnh hưởng bởi chính sách định giá rừng rất đa dạng. Việc xem xét lồng ghép quan điểm, nhu cầu, nguyện vọng của các bên liên quan thông qua quá trình ra quyết định có sự tham gia của các bên là rất cần thiết.• Hoàn thiện chính sách định giá rừng không chỉ bao gồm việc cải thiện phương pháp định giá rừng hiện nay để tính toán giá trị trực tiếp và gián tiếp của rừng, nâng cao năng lực cho các bên có liên quan, mà còn đặt ra yêu cầu về hoàn thiện quản trị lâm nghiệp, sự phối hợp hiệu quả, hài hòa và cập nhật kịp thời đảm bảo sự đồng bộ giữa các chính sách và giữa các ngành khác nhau. Những thay đổi trong chính sách để tạo ra đồng thời cả cơ chế tài chính khuyến khích và các biện pháp thực thi pháp luật hiệu quả cũng rất quan trọng. Mở đầuĐịnh giá rừng là một trong những chính sách mới và nổi bật của Việt Nam. Chính sách này mang tới cơ hội lớn cho ngành lâm nghiệp trong việc giúp xã hội và các bên liên quan nhận định đúng và đủ giá trị của rừng và dịch vụ môi trường rừng đem lại cho sản xuất, đời sống của người dân và xã hội, đóng góp vào phát triển kinh tế địa phương cũng như giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu. Chính sách định giá rừng tại Việt Nam đã được ban hành và thực hiện từ năm 2008. Những thành tựu ban đầu từ việc thực hiện chính sách định giá rừng đã bước đầu được ghi nhận, nhưng đến nay chưa có báo cáo đánh giá đầy đủ và toàn diện nhằm cung cấp các thông tin cập nhật liên quan đến quá trình thực hiện, cơ hội, và thách thức đối với chính sách định giá rừng.Rừng có vai trò quan trọng với nhiều bên liên quan trong xã hội và do vậy chính sách định giá rừng cũng có tác động tới các nhóm trong xã hội theo các cách khác nhau. Góc nhìn của từng bên trong quá trình thực hiện chính sách này cần được ghi nhận và chia sẻ để việc thực hiện chính sách định giá rừng được hiệu quả hơn và nhận được sự ủng hộ tích cực hơn từ các bên.Tóm lược chính sách này ghi nhận những khó khăn và thuận lợi từ các góc nhìn khác nhau của các bên có liên quan trong quá trình thực hiện và các đề xuất sửa đổi chính sách nhằm thực hiện chính sách về định giá rừng hiệu quả hơn. Tóm lược chính sách này là sự hợp tác giữa Trung Tâm Nghiên cứu Lâm nghiệp Quốc tế (CIFOR), Viện Khoa Học Lâm Nghiệp Việt Nam (VAFS), Trung tâm nghiên cứu và phát triển vùng cao (CERDA) và Trung tâm Vì sự phát triển bền vững miền núi (CSDM) 1. Để thực hiện nghiên cứu này, nhóm nghiên cứu đã thực hiện nhiều phương pháp khác nhau, bao gồm rà soát các văn bản pháp luật liên quan, điều tra thông qua phiếu hỏi với sự tham gia của 27 tỉnh, họp nhóm và phỏng vấn sâu với chính quyền địa phương, các vườn quốc gia và khu bảo tồn (13VQG và 6 Khu BTNN), các doanh nghiệp tư nhân, các cộng đồng và các hộ gi...