Bursa Seyyahindan Ci̇han Seyyahina Evli̇ya Çelebi̇ Seyahatnamesi̇ni̇n Kültür Coğrafyasi Bakimindan Değerlendi̇rmesi̇: Bursa Örneği̇

Abstract

Kültür, fiziki ve beşeri çevrenin uzun bir süreçte toplumda oluşturduğu karakteristik bir yaşam tarzı olarak tanımlanır. Çeşitli bileşenleriyle bir grubu, bir topluluğu diğerlerinden ayıran kültür, toplumun değerlerini, tutum ve davranışlarını, dili, inancı ve geleneklerini, ekonomik yaşantısını içeren karmaşıklar bütünüdür. Türk kültürü tarihi açısından önemli eserlerden biri Evliya Çelebi Seyahatnamesidir. Gezip-gördüğü yerler hakkında tarihi, coğrafi, sosyolojik ve etnografik bilgilerle 17. yy Dünya ve Türk kültürüne ışık tutan seyahatname, seyyahın gözlemleri ve deneyimleriyle kaleme aldığı eseridir. Eserde, seyyahın ziyaret ettiği yerleşmelerin coğrafi, idari, sosyolojik ve ekonomik yapıları, tarihi olayları, önemli kişi ve hikayeleri, kimi zaman genel, kimi zaman ayrıntılı bilgilerle aktarılmıştır. Osmanlının ilk başkenti ve Osmanlı şehir prototipi olarak Bursa’nın somut ve soyut kültürel ögeleri ile çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, şehrin 17. yüzyıldaki kültürel özelliklerini kültür coğrafyası açısından incelemektir. Bu bağlamda Bursa şehrinin konu edildiği 2. Cilt temel alınarak, kültürel unsurlar değerlendirilmiş ve MAXQDA ile doküman analizi yapılmıştır. Metinsel verideki kategoriler arasındaki bağlantıları tespit etmek için kodların birlikte oluşma modelinden yararlanılarak, aktarılan bilgilerin büyük bir çoğunluğunun kültürel (yerleşim özellikleri, mimari, ekonomik yapısı, kültürel yapısı) özellikler ile bağlantılı olduğu ortaya çıkartılmıştır.